2.3. ΚΒΣ
2.3.1. Τήρηση βιβλίων
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 του ΚΒΣ (Π.Δ.186/1992), προκύπτει ότι όταν νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα διενεργούν πράξεις υπαγόμενες στον ΦΠΑ ή στο φόρο εισοδήματος, θεωρούνται επιτηδευματίες και έχουν όλες τις υποχρεώσεις του ΚΒΣ, δηλαδή υποχρέωση έκδοσης, λήψης, υποβολής και διαφύλαξης των λοιπών φορολογικών στοιχείων του ΚΒΣ (πλέον αυτών που ρητά προβλέπονται ανωτέρω) καθώς και τήρησης φορολογικών βιβλίων.
Σημειώνεται ότι, έχει διευκρινιστεί (ΕΥΟ 1099747/840/0015/ΠΟΛ.1271/12.12.2002) ότι η υποχρέωση αυτή (τήρησης βιβλίων) δεν καταλαμβάνει εισοδήματα η απόκτηση των οποίων δεν προσδίδει στο Σωματείο την ιδιότητα του επιτηδευματία (όπως ενοίκια, εισόδημα από κινητές αξίες κ.λπ.).
Περαιτέρω, από τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 5 του ΚΒΣ προκύπτει ότι τα Σωματεία εντάσσονται σε κατηγορία βιβλίων που αντιστοιχεί στα ετήσια έσοδά τους, όχι όμως κατώτερη της Β’. Κατ’ εξαίρεση, σε περίπτωση υποχρέωσης τήρησης βιβλίων Γ’ κατηγορίας, μπορεί να τηρήσουν βιβλία Β’ κατηγορίας (εφόσον το θελήσουν).
Συμπερασματικά λοιπόν, το Σωματείο, εφόσον πραγματοποιεί πράξεις υπαγόμενες στον ΦΠΑ ή στο φόρο εισοδήματος, θεωρείται επιτηδευματίας και υποχρεούται στην τήρηση βιβλίων (τουλάχιστον Β’ κατηγορίας), μόνο για τις πράξεις αυτές. Επιπλέον, σε αυτή την περίπτωση (κατά την οποία θεωρείται επιτηδευματίας), υποχρεούται και στην έκδοση των λοιπών (πλέον αυτών που κατονομάζονται κατωτέρω, βλ. «Έκδοση φορολογικών στοιχείων») φορολογικών στοιχείων (π.χ. έκδοση Αποδείξεων Λιανικής Πώλησης), εφόσον βέβαια διενεργεί πράξεις για τις οποίες απαιτείται η έκδοση αυτών.
2.3.2. Έκδοση φορολογικών στοιχείων
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 3 του ΚΒΣ, μεταξύ άλλων, τα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που δεν ασκούν επιχείρηση καθώς και οι επιτροπές και οι ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υποχρεούνται μόνο στη λήψη, έκδοση, υποβολή και διαφύλαξη των στοιχείων που ορίζονται ρητά από τον ΚΒΣ (εκτός και αν διενεργούν πράξεις υπαγόμενες στον ΦΠΑ ή στο φόρο εισοδήματος – βλ. κατωτέρω «Τήρηση βιβλίων»).
Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, τα ως άνω πρόσωπα έχουν υποχρέωση να εκδίδουν:
-
Δελτία αποστολής σε περίπτωση αποστολής αγαθών σε επιτηδευματία λόγω πώλησης ή για να πωληθούν για λογαριασμό τους ( άρθρο 11 παρ. 2 του ΚΒΣ).
-
Τιμολόγια για τις πωλήσεις αγαθών ή τις παροχές υπηρεσιών σε επιτηδευματίες ή πρόσωπα του άρθρου 2 παρ. 3 του ΚΒΣ (δημόσιο, νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα κ.λπ.) και παρ. 4 (αγρότες) ( άρθρο 12 παρ. 5 του ΚΒΣ).
-
Τιμολόγια για τα αγαθά που αγοράζουν από πρόσωπα που αρνούνται να εκδώσουν τιμολόγιο ή εκδίδουν ανακριβές τιμολόγιο ή δεν έχουν υποχρέωση να εκδώσουν τιμολόγιο (αγρότες) ( άρθρο 12 παρ. 5 του ΚΒΣ).
-
Τιμολόγια για τα αγαθά που αγοράζουν από τους αγρότες και δεν συνοδεύονται από δελτίο αποστολής, εφόσον δεν εκδίδεται το τιμολόγιο αμέσως, εκδίδουν κατά την παραλαβή των αγαθών δελτίο ποσοτικής παραλαβής.
-
Αποδείξεις δαπανών για καταβολές αμοιβών σε δικαιούχους που δεν έχουν υποχρέωση να εκδίδουν στοιχεία ( άρθρο 15 παρ. 1 του ΚΒΣ).
Ακόμη, υποχρεούνται να υποβάλλουν συγκεντρωτικές καταστάσεις για τις συναλλαγές του προηγούμενου ημερολογιακού έτους ( άρθρο 20 παρ. 1 του ΚΒΣ).
Εξ αντιδιαστολής, από τις ως άνω διατάξεις, προκύπτει ότι το Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν υποχρεούται στην έκδοση άλλων στοιχείων του ΚΒΣ (π.χ. έκδοση Αποδείξεων Λιανικής Πώλησης) παρά μόνο αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ώστε αυτό να θεωρείται επιτηδευματίας (όπως αυτές ορίζονται ανωτέρω).
Αυτονόητο είναι ότι για τα έσοδα (όπως συνδρομές μελών κ.λπ.) για τα οποία δεν ορίζεται από τις διατάξεις του ΚΒΣ η υποχρέωση έκδοσης των ως άνω φορολογικών στοιχείων, δύναται να εκδίδονται οποιαδήποτε μη φορολογικά παραστατικά (π.χ. αποδείξεις είσπραξης).
Όταν το Σωματείο δεν ασκεί δραστηριότητα υπαγόμενη στον ΦΠΑ ή/και σε φόρο εισοδήματος, ώστε να υποχρεούται σε τήρηση βιβλίων του ΚΒΣ, πρέπει να τηρεί τουλάχιστον βιβλίο ταμείου και να εκδίδει όπως προαναφέρθηκε αποδείξεις είσπραξης, που θεωρούνται από την οικεία Διεύθυνση της Νομαρχίας που υπάγεται.
Εξυπακούεται ότι στην περίπτωση αυτή, για τις διενεργούμενες δαπάνες και έξοδα υποχρεούται να ζητά και να λαμβάνει τα προβλεπόμενα από τον ΚΒΣ παραστατικά (τιμολόγια κ.λπ.).
2.4. Λοιπές φορολογικές υποχρεώσεις Σωματείου
-
Υποβολή δηλώσεων για την απόδοση παρακρατούμενων φόρων
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΕ, τα Σωματεία υποχρεούνται στην υποβολή δηλώσεων παρακρατούμενου φόρου (π.χ. φόρου μισθωτών υπηρεσιών, ελευθέρων επαγγελματιών, εργολάβων κ.λπ.) εντός των προθεσμιών που ορίζονται από τις διατάξεις του Κώδικα αυτού.
-
Υποβολή δηλώσεων Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ)
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του Ν.3634/2008 και την σχετική ερμηνευτική εγκύκλιο 1075/2008, η αξία των γηπέδων (οικοπέδων ή αγροτεμαχίων) και των κτισμάτων (μισθωμένων και κενών) των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που επιδιώκουν σκοπούς κοινωφελείς, θρησκευτικούς, φιλανθρωπικούς και εκπαιδευτικούς, υπόκειται σε Ενιαίο Τέλος Ακινήτων (ΕΤΑΚ) με συντελεστή 3‰. Επιπλέον, η αξία των ιδιοχρησιμοποιούμενων κτισμάτων των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα υπόκειται σε τέλος με συντελεστή 1‰. Στο πλαίσιο αυτό, τα Σωματεία υποχρεούνται στην υποβολή δηλώσεων ΕΤΑΚ εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών.
-
Υποβολή κατάστασης με συμφωνητικά στην αρμόδια ΔΟΥ
Όπως προαναφέρθηκε, τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που διενεργούν πράξεις υπαγόμενες στον ΦΠΑ ή στο φόρο εισοδήματος θεωρούνται επιτηδευματίες και άρα υποχρεούνται, πλέον των ανωτέρω υποχρεώσεων του ΚΒΣ, και στην υποβολή κατάστασης με τα συμφωνητικά (που καταρτίστηκαν με επιτηδευματίες) στην αρμόδια ΔΟΥ για θεώρηση (άρθρο 8 παρ. 16 του Ν.1882/1990).
-
Υποβολή συμφωνητικού διενέργειας εκδηλώσεων στην αρμόδια ΔΟΥ
Σύμφωνα με το άρθρο 55 του Ν.2065/1992 όπως κωδικοποιήθηκε με το άρθρο 82 παρ. 2 του Ν.2238/1994, υπάρχει υποχρέωση κατάθεσης στη ΔΟΥ συμφωνητικού διενέργειας εκδηλώσεων σε κέντρα διασκέδασης, ξενοδοχεία κ.λπ. Στο πλαίσιο αυτό, τα Σωματεία έχουν υποχρέωση να υποβάλουν στην αρμόδια ΔΟΥ, που υπάγεται το κέντρο διασκέδασης ή το ξενοδοχείο, αίτηση στην οποία επισυνάπτεται το συμφωνητικό με το κέντρο ή το ξενοδοχείο και να αναφέρεται ο σκοπός της εκδήλωσης, η επιβάρυνση κατ’ άτομο και ο αριθμός των προσκλήσεων που θα εκδοθούν. Εντός πέντε (5) ημερών από την πραγματοποίηση της εκδήλωσης υποχρεούνται να προσκομίσουν στη ΔΟΥ φωτοτυπία του τιμολογίου του κέντρου διασκέδασης ή του ξενοδοχείου. Αν δεν τηρηθεί η ανωτέρω διαδικασία οι συνέπειες είναι σύμφωνα με το άρθρο 4 του Ν.2523/1997 η επιβολή προστίμου από 117-1.170 ευρώ.
Νομοθετικό πλαίσιο περί της διάλυσης Σωματείου
Σε σχέση με τη διάλυση του Σωματείου, από τις διατάξεις του Α.Κ. προκύπτουν τα ακόλουθα:
-
Το Σωματείο διαλύεται οποτεδήποτε με απόφαση της Συνέλευσης των μελών (άρθρο 103 του Α.Κ.).
-
Το Σωματείο διαλύεται στις περιπτώσεις που προβλέπει το καταστατικό (άρθρο 104 του Α.Κ.).
-
Το Σωματείο διαλύεται μόλις τα μέλη του μείνουν λιγότερα από δέκα (10) (άρθρο 104 του Α.Κ.).
=========================================================
2
ANADHMOSIEYSH
Δημοσιεύθηκε στις : [ 03-01-2017 ]
Άρθρα Φορολογικό πλαίσιο νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μετά την ισχύ του Ν. 4172/2013 – ΣΟΛ Α.Ε.
(Φορολογικό πλαίσιο νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μετά την ισχύ του Ν. 4172/2013 – ΣΟΛ Α.Ε.)
Κατηγορία: Φορολογία Εισοδήματος
Φορολογικό πλαίσιο νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μετά την ισχύ του Ν. 4172/2013
Της Βιβής Τσίρκα
τ. Ορκωτής Ελέγκτριας Λογίστριας
Μέλος της Φορολογικής Επιτροπής της ΣΟΛ Α.Ε.
Αναδημοσίευση από το ενημερωτικό δελτίο ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016 της ΣΟΛ ΟΡΚΩΤΟΙ ΛΟΓΙΣΤΕΣ Α.Ε.
http://www.solae.gr
Α. Εισαγωγή:
Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με τη φορολογική αντιμετώπιση των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστάθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα (περ. γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013), μετά την ισχύ του Ν. 4172/2013 (φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά), συγκεντρώνοντας τις φορολογικές διατάξεις που αναφέρονται σε αυτά και αναλύοντας τα σημαντικότερα φορολογητέα εισοδήματά τους.
Στα παραπάνω πρόσωπα (περ. γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013) δεν περιλαμβάνονται:
– Οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, που αποτελούν διακριτά υποκείμενα του φόρου εισοδήματος πρόσωπα, σύμφωνα με την περ. ε΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013.
– Τα κληροδοτήματα που αποτελούν κεφάλαια αυτοτελούς διαχείρισης και στερούνται νομικής προσωπικότητας (άρθρο 50 παρ. 2 του Ν. 4182/2013).
– Οι ειδικοί λογαριασμοί των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που συνιστώνται για την αξιοποίηση των κονδυλίων επιστημονικής έρευνας, εκπαίδευσης, που δεν αποτελούν αυτοτελή νομικά πρόσωπα.
– Τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης και η φορολογική τους αντιμετώπιση προβλέπεται στις διατάξεις της περ. α΄ του άρθρου 46 του Ν. 4172/2013.
– Οι διεθνείς οργανισμοί που απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος με βάση τις διατάξεις της περ. δ΄ του άρθρου 46 του Ν. 4172/2013.
– Οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και αποχέτευσης που, σύμφωνα με το έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦ Β 1004412 ΕΞ 2016/8.1.2016, εμπίπτουν στα πρόσωπα της περ. ζ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013.
Για τη φορολογική αντιμετώπιση των προσώπων αυτών γίνεται συνοπτική αναφορά στα συμπεράσματα (14 -18).
Είναι γνωστό ότι η έλλειψη σαφών και συγκεντρωμένων διατάξεων οδηγεί στην ανασφάλεια του φορολογικού δικαίου και στην αυξημένη πιθανότητα αυθαίρετης ερμηνείας των σχετικών διατάξεων από τις φορολογικές αρχές. Στη φορολογία μάλιστα των προσώπων του παρόντος άρθρου, η ανασφάλεια δικαίου δεν αφορά μόνο στην υπαγωγή τους στην κατηγορία των προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, αλλά και στο εύρος του (μη κερδοσκοπικού) σκοπού τους, αφού σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1044/10.2.2015: «…σε κάθε περίπτωση η διαπίστωση της πραγματοποίησης εσόδων κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των πιο πάνω προσώπων ανάγεται, ως θέμα πραγματικό, στην ελεγκτική αρμοδιότητα της φορολογικής αρχής, η οποία κρίνει επί του τεταγμένου σκοπού τους και για τον τρόπο κτήσης και διάθεσης των εσόδων τους».
Λόγω της πληθώρας των διατάξεων και των παραπομπών που περιέχονται σε αυτές, κρίθηκε απαραίτητο να παραθέσουμε αυτούσια αποσπάσματά τους ή, όπου είναι δυνατόν, περίληψή τους. Χωρίς την παράθεση αυτή, δεν θα ήταν πλήρης η τεκμηρίωση των συμπερασμάτων και θα ήταν δύσκολο να παρακολουθήσει ο αναγνώστης τη διαδοχή τους και τη σχέση μεταξύ τους.
B. Φορολογικό πλαίσιο
– Στην παρ. γ’ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται… γ) τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστάθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου».
Η παραπάνω διάταξη ερμηνεύτηκε από τη Διοίκηση με την ΠΟΛ.1044/10.2.2015, στην οποία αναφέρονται, μεταξύ των άλλων και τα εξής:
«…2β….Τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων με εξαίρεση τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο επιβολής φόρου εισοδήματος. Ενδεικτικά αναφέρονται περιπτώσεις τέτοιων εσόδων, όπως οι εισφορές (συνδρομές) και τα δικαιώματα εγγραφής των μελών τους, τα έσοδα από εράνους, κρατικές επιχορηγήσεις, χορηγίες ιδιωτών ή επιχειρήσεων, δωρεές τρίτων, λαχειοφόρους κληρώσεις, από διαφημίσεις που καταχωρούνται σε περιοδικά που εκδίδονται και διανέμονται μόνο στα μέλη τους δωρεάν, καθώς και τα έσοδα από τη διάθεση φυλλαδίων και λοιπών εντύπων πνευματικού περιεχομένου των Ιερών Μονών (σχετική η Γνμδ ΝΣΚ 389/2000).
Αντίθετα, τα έσοδα που αποκτούν τα πιο πάνω πρόσωπα από δραστηριότητα η οποία δεν συνιστά άσκηση της μη κερδοσκοπικής αποστολής τους αποτελούν αντικείμενο φορολογίας, έστω και αν διατίθενται για την εκπλήρωση του μη κερδοσκοπικού σκοπού τους, δεδομένου ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. γ’ του άρθρου 45 του ν. 4172/2013, μόνο τα έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας (σχετ. η αριθ. 383/1973 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους).
Έσοδα που αποτελούν αντικείμενο φορολογίας, πέραν αυτών που προέρχονται από κεφάλαιο (τόκοι, εισόδημα από ακίνητη περιουσία, κ.λπ.) και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, είναι για παράδειγμα και οι συνδρομές από τρίτους – μη μέλη, τα έσοδα από την έκδοση και πώληση περιοδικών, βιβλίων, εντύπων, κ.λπ. σε τρίτους – μη μέλη των πιο πάνω προσώπων καθώς και από τις διαφημίσεις που καταχωρούνται σε αυτά, τα έσοδα από τις διαφημίσεις σε φανέλες αθλητικών σωματείων, τα έσοδα (δίδακτρα) από λειτουργία ιδιωτικών σχολείων, εργαστηρίων, κ.λπ., τα έσοδα από την πώληση εικόνων, από την εκμετάλλευση ξενώνων και ραδιοφωνικών σταθμών από τις Ιερές Μονές, κ.λπ.
Επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση η διαπίστωση της πραγματοποίησης εσόδων κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των πιο πάνω προσώπων ανάγεται, ως θέμα πραγματικό, στην ελεγκτική αρμοδιότητα της φορολογικής αρχής, η οποία κρίνει επί του τεταγμένου σκοπού τους και για τον τρόπο κτήσης και διάθεσης των εσόδων τους.
Με την παρούσα γίνεται δεκτό ότι με τα πρόσωπα της περ. γ΄ του άρθρου 45 του N. 4172/2013 εξομοιώνονται και οι διπλωματικές και οι προξενικές αρχές ξένων κρατών που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, τα έσοδα που αποκτούν οι εγκατεστημένες στη χώρα μας πρεσβείες και προξενεία, από όπου και αν προέρχονται (εισόδημα από τόκους, εκμίσθωση ακινήτων, κ.λπ.), υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, με εξαίρεση αυτά που αποκτούν στα πλαίσια άσκησης της κρατικής λειτουργίας τους, όπως για παράδειγμα το εισόδημα από την ιδιοχρησιμοποίηση ακινήτων που ανήκουν σε ξένα κράτη και στα οποία εγκαθίστανται οι πρεσβείες ή τα προξενεία αυτών, τα έσοδα από θεωρήσεις διαβατηρίων, από επικυρώσεις, κ.λπ. Τονίζεται ότι τα ανωτέρω τελούν υπό την επιφύλαξη όσων τυχόν ειδικότερα ορίζονται στις Συμβάσεις για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας, καθώς και στις διεθνείς συμβάσεις της Βιέννης επί των διπλωματικών σχέσεων (N.Δ. 503/1970) και επί των προξενικών σχέσεων (Ν. 90/1975).
Τέλος, επισημαίνεται ότι τα αναφερόμενα πιο πάνω για τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, δηλαδή για τα πρόσωπα της περ. γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013 , δεν έχουν εφαρμογή στις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, καθόσον αποτελούν διακριτά υποκείμενα του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, σύμφωνα με την περ. ε΄ του ίδιου πιο πάνω άρθρου και νόμου και δεν περιλαμβάνονται στα πρόσωπα της περ. γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013. Για τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες ισχύουν τα αναφερόμενα πιο κάτω στην περ. δ΄ της παρούσας…».
– Στην παρ. 2 του άρθρου 47 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Όλα τα έσοδα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που αναφέρονται στις περιπτώσεις του άρθρου 45 θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα».
– Με την ΠΟΛ.1044/10.2.2015, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 44, 45 και 46 του Ν.4172/2013, διευκρινίσθηκε, επίσης ότι:
«….Με τις διατάξεις του άρθρου 44 του N. 4172/2013 ορίζεται το αντικείμενο φορολογίας εισοδήματος των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων. Συγκεκριμένα, φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων είναι αυτός που επιβάλλεται ετησίως στα κέρδη που πραγματοποιούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες όπως αυτές ορίζονται στα άρθρα 2 και 45 του N. 4172/2013.
Ως κέρδη, στα οποία επιβάλλεται ο φόρος, νοούνται τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως αυτά προσδιορίζονται με βάση το άρθρο 47 του ίδιου πιο πάνω νόμου. Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 47 του N. 4172/2013 ορίζεται ότι όλα τα έσοδα που αποκτούν τα αναφερόμενα στο άρθρο 45 νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα, και συνεπώς τα κέρδη τους θεωρούνται κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα. Τα κέρδη δε αυτά προσδιορίζονται, σύμφωνα με την παρ. 1 του πιο πάνω άρθρου και νόμου, με βάση τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ΄ του Μέρους Δεύτερου («Φόρος Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων»), ήτοι με βάση τις διατάξεις των άρθρων 21 έως και 28 του N. 4172/2013 , εκτός από τις περιπτώσεις όπου ορίζεται διαφορετικά στο Κεφάλαιο Β΄ του Μέρους Τρίτου, περί φορολογητέου εισοδήματος των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, κατά ρητή διατύπωση της παρ. 4 του άρθρου 47 του N. 4172/2013.
Διευκρινίζεται ότι τα αναφερόμενα πιο πάνω εφαρμόζονται τόσο σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα όσο και σε αυτά που δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα αλλά διατηρούν στη χώρα μας μόνιμη εγκατάσταση, δεδομένου ότι με βάση τις διατάξεις της περ. ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 5 του N. 4172/2013, εισόδημα που προκύπτει στην ημεδαπή είναι το εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται στην ημεδαπή μέσω μόνιμης εγκατάστασης. Στην έννοια της μόνιμης εγκατάστασης στην Ελλάδα περιλαμβάνεται και η άσκηση δραστηριότητας στη χώρα μας μέσω γραφείου ή παραρτήματος, κ.λπ. από αλλοδαπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα».
– Στο άρθρου 2 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Οι όροι που χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του Κ.Φ.Ε. έχουν την έννοια που προβλέπει η κείμενη νομοθεσία, εκτός εάν ο Κ.Φ.Ε. ορίζει διαφορετικά.
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται ως:
α) «φορολογούμενος»: κάθε πρόσωπο που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος, σύμφωνα με τον Κ.Φ.Ε.,
β) «πρόσωπο»: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα,
γ) «νομικό πρόσωπο»: κάθε επιχείρηση ή εταιρεία με νομική προσωπικότητα ή ένωση επιχειρήσεων ή εταιρειών με νομική προσωπικότητα,
δ) «νομική οντότητα»: κάθε μόρφωμα εταιρικής ή μη οργάνωσης και κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα που δεν είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπο, όπως ιδίως συνεταιρισμός, οργανισμός, υπεράκτια ή εξωχώρια εταιρεία, κάθε μορφής εταιρεία ιδιωτικών επενδύσεων, κάθε μορφής καταπίστευμα ή εμπίστευμα ή οποιοδήποτε μόρφωμα παρόμοιας φύσης, κάθε μορφής ίδρυμα ή σωματείο ή οποιοδήποτε μόρφωμα παρόμοιας φύσης, κάθε μορφή προσωπικής επιχείρησης ή οποιαδήποτε οντότητα προσωπικού χαρακτήρα, κάθε μορφής κοινή επιχείρηση, κάθε μορφής εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίου ή περιουσίας ή διαθήκης ή κληρονομίας ή κληροδοσίας ή δωρεάς, κάθε φύσης κοινοπραξία, κάθε μορφής εταιρεία αστικού δικαίου, συμμετοχικές ή αφανείς εταιρείες, κοινωνίες αστικού δικαίου,…»
– Στην παρ. 1 του άρθρου 58 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «1. Τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, καθώς και τα νομικά πρόσωπα της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 45 που τηρούν απλογραφικά φορολογούνται με συντελεστή είκοσι εννέα τοις εκατό (29%)…».
– Στην παρ. 5 του άρθρου 47 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 37 και της παραγράφου 6 του άρθρου 42 εφαρμόζονται και στα νομικά πρόσωπα του άρθρου 45».
Παρατίθενται οι παραπάνω διατάξεις, που αφορούν στα φυσικά πρόσωπα και εφαρμόζονται και στα νομικά πρόσωπα του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013:
– Στην παρ. 3 του άρθρου 37 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Οι τόκοι που προκύπτουν από ομόλογα που εκδίδονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), κατ’ εφαρμογή προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τους τόκους που προκύπτουν από ομόλογα που εκδίδει το Ελληνικό Δημόσιο στην Ελλάδα. Για τους τόκους που προκύπτουν από τα ομόλογα αυτά εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις της παραγράφου 2: Απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος οι τόκοι ομολογιακών δανείων και εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου που αποκτούν φυσικά πρόσωπα».
– Στην παρ. 6 του άρθρου 42 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι: «Τα κεφαλαιακά κέρδη που προκύπτουν από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου με άλλους τίτλους κατ΄ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους απαλλάσσονται από το φόρο».
Ειδικά για τα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους, μεταβίβαση τίτλων και εισόδημα από ακίνητη περιουσία, παρατίθενται οι διατάξεις, που αφορούν στα εισοδήματα αυτά:
I. Εισοδήματα από μερίσματα και τόκους (άρθρα 36 και 37 του Ν. 4172/2013):
– Στις παραγράφους 3, 4, 6, 7, 9, 12 και 18 της ΠΟΛ.1042/26.1.2015 αναφέρονται, μεταξύ των άλλων, τα εξής:
«3…. Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι στην έννοια του μερίσματος εμπίπτει, κατ’ αρχήν και η διανομή κερδών από μερίδια ΟΣΕΚΑ που είναι εγκατεστημένοι στην ημεδαπή ή σε άλλο κράτος μέλος αυτής Ε.Ε. ή σε κράτος ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή αμοιβαίων κεφαλαίων που είναι εγκατεστημένα σε τρίτες χώρες. Ειδικά για τα κέρδη με τη μορφή μερισμάτων ή άλλων ωφελημάτων εκ των μεριδίων ή μετοχών που αποκτούν οι μεριδιούχοι ή μέτοχοι από ημεδαπούς ΟΣΕΚΑ έχουν εφαρμογή οι ειδικότερες διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 103 του ν.4099/2012, οι οποίες δεν έχουν καταργηθεί με το ν. 4172/2013 και με τις οποίες ορίζεται ότι αυτά απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος.
Την ίδια φορολογική μεταχείριση έχουν και τα μερίσματα που αποκτούν οι μεριδιούχοι από ΟΣΕΚΑ Ε.Ε. ή ΕΟΧ/ΕΖΕΣ (Απόφαση ΔΕΕ C-35/98, -erkooijen).
4…. Για τα εισοδήματα από μερίσματα που αποκτούν ημεδαπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, ..…, ενεργείται παρακράτηση φόρου, με την οποία δεν επέρχεται εξάντληση της φορολογικής τους υποχρέωσης, αλλά τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα με βάση τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 47 και ο παρακρατηθείς φόρος συμψηφίζεται με το φόρο εισοδήματος εφαρμοζομένων των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 64 του ν. 4172/2013…
6. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 37 του ν. 4172/2013, ορίζεται ότι ο όρος «τόκοι» σημαίνει το εισόδημα που προκύπτει από απαιτήσεις κάθε είδους, είτε εξασφαλίζονται με υποθήκη είτε όχι, και είτε παρέχουν δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη του οφειλέτη είτε όχι, και ιδιαίτερα εισόδημα από καταθέσεις, κρατικά χρεόγραφα, τίτλους και ομολογίες, με ή χωρίς ασφάλεια και κάθε είδους δανειακή σχέση, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων ωφελημάτων (premiums), των συμφωνιών επαναγοράς (repos/ reverse repos) και ανταμοιβών τα οποία απορρέουν από τίτλους, ομολογίες ή χρεόγραφα. Επισημαίνεται ότι στην έννοια των τόκων εμπίπτουν κάθε είδους τόκοι, ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι τόκοι δανείων, οι τόκοι υπερημερίας λόγω συμβατικής υποχρέωσης, καθώς και οι τόκοι που επιδικάζονται με δικαστική απόφαση, ανεξάρτητα αν αυτές αφορούν την επιχειρηματική δραστηριότητα της επιχείρησης. Διευκρινίζεται ότι στην έννοια των τόκων δεν περιλαμβάνονται οι τόκοι που επιβάλλονται βάσει των διατάξεων του ΚΕΔΕ και του ΚΦΔ.
7. …Για τα εισοδήματα από τόκους που αποκτούν ημεδαπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, ..…, εφαρμόζονται ανάλογα όσα αναφέρονται στην παρ. 4 για τα μερίσματα.
…
9. Με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013, …ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 37 εφαρμόζονται και στα νομικά πρόσωπα του άρθρου 45.
Δηλαδή, οι τόκοι που προκύπτουν από ομόλογα που εκδίδονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), κατ’ εφαρμογή προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος όταν αποκτώνται από ημεδαπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα…
…
12…. Όταν ημεδαπό νομικό πρόσωπο αποκτά εισοδήματα από τόκους αλλοδαπής τα οποία στη συνέχεια εισάγονται στην Ελλάδα, ως άνω, η παρακράτηση φόρου ενεργείται στο μικτό ποσό των τόκων και η απόδοση του παρακρατούμενου φόρου πραγματοποιείται από το ημεδαπό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ή θεματοφύλακα, κατά περίπτωση, που μεσολαβεί και λειτουργεί ως φορέας πληρωμής. Με την παρακράτηση αυτή δεν επέρχεται εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης του ημεδαπού νομικού προσώπου, αλλά τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και ο παρακρατηθείς φόρος συμψηφίζεται με το φόρο εισοδήματος εφαρμοζομένων των διατάξεων της παρ. 4 του άρθρου 64 του ν.4172/2013. Όταν τα εν λόγω εισοδήματα παραμένουν στην αλλοδαπή, δεν διενεργείται παρακράτηση φόρου και τα εισοδήματα θα φορολογηθούν μαζί με τα λοιπά εισοδήματά τους ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
…
18. Η παρακράτηση φόρου ενεργείται, σε όλες τις αναφερόμενες πιο πάνω περιπτώσεις, από το νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή το φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, …, που διενεργεί τις υπόψη πληρωμές. Ως υπόχρεος για την παρακράτηση και απόδοση του φόρου νοείται αυτός που επιβαρύνεται με την πληρωμή των μερισμάτων, τόκων ή δικαιωμάτων και σε καμία περίπτωση αυτός που μεσολαβεί για την καταβολή τους (π.χ. μεσολαβούσα τράπεζα).
Για παράδειγμα, όταν ημεδαπό νομικό πρόσωπο αποκτά εισοδήματα από μερίσματα αλλοδαπής που εισάγονται στην Ελλάδα, δεν ενεργείται καμία παρακράτηση φόρου και τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 5 της παρούσας. Τα παραπάνω δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση καταβολής τόκων όπου η μεσολαβούσα τράπεζα έχει καταστεί φορέας πληρωμής…».
– Στις παραγράφους 1 και 4 του εγγράφου του Υπουργείου Οικονομικών με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦΒ 1107041 ΕΞ 2015/6.8.2015, με θέμα «Συμπληρωματικές οδηγίες σχετικά με τον προσδιορισμό του εισοδήματος νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περ. γ’ του άρθρου 45 του ν. 4172/2013», αναφέρονται και τα εξής:
«1. Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 68 του ν. 4172/2013 ορίζεται, ότι ειδικά για τα μερίσματα που εισπράττει ημεδαπή μητρική εταιρεία από ημεδαπή ή αλλοδαπή θυγατρική της με έδρα σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όταν δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 48του ν. 4172/2013 περί απαλλαγής από το φόρο των ενδοομιλικών μερισμάτων, από το ποσό του φόρου εκπίπτει το ποσό του φόρου που καταβλήθηκε ως φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων για λογαριασμό της ημεδαπής ή της αλλοδαπής θυγατρικής της εταιρείας αντίστοιχα, για τα εν λόγω μερίσματα, καθώς και το ποσό του φόρου που παρακρατήθηκε ως φόρος επί του μερίσματος.
…
4. Κατόπιν των ανωτέρω, με την παρούσα διευκρινίζονται τα ακόλουθα:
α. Για τα μερίσματα που εισπράττουν τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου (περ. γ’ άρθρου 45 ν. 4172/2013) δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 68, καθόσον σε καμία περίπτωση τα υπόψη νομικά πρόσωπα δεν εμπίπτουν στην έννοια της εταιρείας και ως εκ τούτου, τα εισοδήματα αυτά φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, με βάση τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 47 του ν.4172/2013, συμψηφιζομένου μόνο του παρακρατηθέντος φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 64 του ίδιου ως άνω νόμου.
Επομένως, τα υπόψη νομικά πρόσωπα όταν θα συμπληρώνουν τους πίνακες 3 Α1α, 3 Α1β, 3 Α1δ και 3 Α1ε του εντύπου Ν, κατά περίπτωση, ως ακαθάριστο ποσό θα καταχωρούν το μικτό ποσό με την προσθήκη μόνο του παρακρατηθέντος φόρου, συμπληρώνοντας παράλληλα το αντίστοιχο πεδίο του παρακρατηθέντος φόρου…».
Όμοια με τα παραπάνω αναφέρονται και στην ΠΟΛ.1070/6.6.2016.
II. Εισοδήματα από μεταβίβαση τίτλων (άρθρο 42 του Ν. 4172/2013):
– Όπως διευκρινίστηκε με την παρ. 9 της ΠΟΛ.1032/26.1.2015, στον προσδιορισμό του εισοδήματος από μεταβίβαση τίτλων, που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013, λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα (υπεραξία) που προκύπτει με βάση τα τηρούμενα βιβλία.
Συγκεκριμένα, στην παρ. 9 της παραπάνω ΠΟΛ. αναφέρονται τα εξής:
«…9. Όσον αφορά στον προσδιορισμό του εισοδήματος από μεταβίβαση τίτλων που αποκτούν τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες του άρθρου 45,…, λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα (υπεραξία) που προκύπτει με βάση τα τηρούμενα βιβλία της επιχείρησης και τα αντίστοιχα παραστατικά, καθόσον σε κάθε περίπτωση τα έσοδα που αποκτούν τα εν λόγω νομικά πρόσωπα θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογούνται με βάση τις διατάξεις των άρθρων 58…
…
Ειδικότερα, για τον προσδιορισμό της υπεραξίας από τα ως άνω νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, από την συμφωνηθείσα αξία πώλησης αφαιρείται η τιμή κτήσης.
Ως τιμή κτήσης για τον προσδιορισμό της υπεραξίας κατά τη μεταβίβασή τους λαμβάνεται υπόψη η αρχική τιμή κτήσης τους χωρίς τις μεταγενέστερες αποτιμήσεις τους.
…
Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση που το αποτέλεσμα από τη μεταβίβαση των τίτλων είναι ζημιογόνο, η υπόψη ζημία αναγνωρίζεται φορολογικά, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 27 του ν. 4172/2013. Αν η ζημία προκύπτει από τη μεταβίβαση τίτλων αλλοδαπής προέλευσης, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 4 του ίδιου ως άνω άρθρου και νόμου, δηλαδή δεν αναγνωρίζεται, πλην όμως μπορεί να συμψηφισθεί με εισόδημα που προκύπτει από άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ. με βάση τις προϋποθέσεις της παραγράφου αυτής…».
– Με την παρ. 1 ii της ΠΟΛ.1032/26.1.2015 διευκρινίστηκε ότι:
«Ειδικά για την υπεραξία που αποκτούν οι μεριδιούχοι από την εκποίηση μεριδίων από ημεδαπούς ΟΣΕΚΑ έχουν εφαρμογή οι ειδικότερες διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 103 του ν.4099/2012, οι οποίες δεν έχουν καταργηθεί με το ν. 4172/2013 και με τις οποίες ορίζεται ότι αυτή απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος ενώ αντίθετα, η υπεραξία που προκύπτει από την εκποίηση μεριδίων από ΟΣΕΚΑ με έδρα σε τρίτες χώρες φορολογείται ελλείψει απαλλακτικής διάταξης. Αναφορικά με τη φορολογική μεταχείριση της υπεραξίας που αποκτούν οι μεριδιούχοι από την εκποίηση μεριδίων από ΟΣΕΚΑ Ε.Ε ή ΕΟΧ/ΕΖΕΣ γίνεται δεκτό, σύμφωνα και με την πάγια νομολογία ΔΕΕ (C-370/11, Επιτροπή κατά Βελγίου) ότι αυτή εξομοιώνεται με αυτή των μεριδιούχων των ημεδαπών ΟΣΕΚΑ».
– Με την παρ. 11 της ΠΟΛ.1032/26.1.2015 διευκρινίστηκε ότι:
«…11. Επιπλέον, με βάση τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013,…., η απαλλαγή που προβλέπεται με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 42 για τα κεφαλαιακά κέρδη που αποκτούν φυσικά πρόσωπα και προκύπτουν από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου με άλλους τίτλους κατ’ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους εφαρμόζεται ανάλογα και για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες του άρθρου 45 του ν.4172/ 2013…
Τέλος, επισημαίνεται ότι από το φόρο εισοδήματος απαλλάσσεται και η υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση ημεδαπών εταιρικών ομολόγων, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 14 του ν.3156/2003, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των όσων αναφέρθηκαν στην παράγραφο 2iii της παρούσας: Επισημαίνεται ότι από το φόρο εισοδήματος απαλλάσσεται και η υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση ημεδαπών εταιρικών ομολόγων, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 14 του ν.3156/2003, καθόσον οι διατάξεις αυτές ως ειδικότερες κατισχύουν του άρθρου 42 του ν.4172/2013. Γίνεται δεκτό ότι για λόγους ίσης μεταχείρισης και σύμφωνα με την πάγια νομολογία ΔΕΕ, της ίδιας απαλλαγής τυγχάνουν και τα εταιρικά ομόλογα που έχουν εκδοθεί από εταιρείες ΕΕ και ΕΟΧ/ΕΖΕΣ (C-370/11, Επιτροπή κατά Βελγίου, C-338/11, Santander, C-436/06, Grønfeldt, C-265/04, Bouanich, C-345/05, Επιτροπή κατά Πορτογαλίας, C-219/03, Επιτροπή κατά Ισπανίας)».
– Με την παρ. 12 της ΠΟΛ.1032/26.1.2015 διευκρινίστηκε ότι:
«…Επίσης, σε περίπτωση μεταβίβασης τίτλων από οποιοδήποτε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, για τις οποίες συμφωνείται τμηματική καταβολή του τιμήματος σε επόμενα φορολογικά έτη, η προκύπτουσα υπεραξία φορολογείται κατά το φορολογικό έτος που λαμβάνει χώρα η μεταβίβαση των τίτλων, ανεξάρτητα από το χρόνο καταβολής του τιμήματος…».
III. Εισόδημα από ακίνητη περιουσία (άρθρο 39 Ν. 4172/2013):
– Στις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 39 του Ν. 4172/2013 ορίζεται ότι ο όρος «εισόδημα από ακίνητη περιουσία» σημαίνει το εισόδημα, σε χρήμα ή σε είδος, που προκύπτει από την εκμίσθωση ή την ιδιοχρησιμοποίηση ή τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης και ακινήτων.
Το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση τεκμαίρεται ότι συνίσταται στο τρία τοις εκατό (3%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου (παρ.2 του άρθρου 39 του Ν. 4172/2013).
Εξάλλου, με τις διατάξεις των περ. β’ και γ’ της παρ.3 του άρθρου 39 του Ν. 4172/2013 ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία: «…β) Αν ο εκμισθωτής ή ο παραχωρών είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και τα κάθε είδους ιδρύματα οι κάθε είδους δαπάνες εκπίπτουν σε ποσοστό εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%). Ειδικά για το Άγιο Όρος το ποσοστό της έκπτωσης για τις δαπάνες του προηγούμενου εδαφίου ανέρχεται σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%). γ) αν ο εκμισθωτής ή ο παραχωρών είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εκπίπτουν σε ποσοστό εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%), οι δαπάνες επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης, καθώς και οι πάγιες και λειτουργικές δαπάνες…».
– Με την ΠΟΛ.1069/23.3.2015, με την οποία δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 39 και 40 του N. 4172/2013, διευκρινίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι στο εισόδημα από ακίνητη περιουσία που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα περιλαμβάνεται και αυτό που τεκμαίρεται από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης ή ακινήτου, σε αντίθεση με τις προϊσχύσασες διατάξεις του N. 2238/1994, με βάση τις οποίες το παραπάνω εισόδημα δεν ήταν αντικείμενο φόρου.
Επίσης διευκρινίστηκε, ότι στην έννοια των πάγιων και λειτουργικών δαπανών που εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδημα από ακίνητη περιουσία, που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις του ακινήτου, οι οποίες υπολογίζονται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 24 του Ν.4172/2013.
Επιπλέον, διευκρινίστηκε ότι για την έκπτωση όλων των παραπάνω δαπανών θα έχουν εφαρμογή οι όροι και οι προϋποθέσεις που ορίζονται από τις διατάξεις του άρθρου 22 του Ν. 4172/2013, καθόσον σε κάθε περίπτωση τα έσοδα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
– Στην παρ. 21 της ΠΟΛ.1102/11.5.2015 με την οποία δόθηκαν οδηγίες για τη συμπλήρωση και την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους 2014, διευκρινίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι, κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εκπίπτει n τεκμαρτή δαπάνη ιδιοχρησιμοποίησης των ακινήτων τους στο σύνολό της (μη υποκείμενη στον περιορισμό του 75%).
– Με την ΠΟΛ.1113/2.6.2015, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις των άρθρων 22, 22Α και 23 του Ν. 4172/2013 σχετικά με τις εκπιπτόμενες και μη δαπάνες, διευκρινίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι:
– ειδικά για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία, εκπίπτει το τεκμαρτό μίσθωμα στο σύνολο του, ανεξάρτητα αν υπερβαίνει το 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.
– κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος των πιο πάνω νομικών προσώπων και όσον αφορά στις δαπάνες που αυτά πραγματοποιούν, γίνεται διάκριση ανάλογα με το αν αυτές αφορούν στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα ή στην επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους. Το μέρος εκείνων των δαπανών που αφορούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα εκπίπτει προκειμένου για τον προσδιορισμό του εισοδήματος αυτού, με την επιφύλαξη των άρθρων 22 και 23 του Ν. 4172/2013. Αντίθετα, δεν εκπίπτουν δαπάνες που αφορούν έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου. Περαιτέρω, σε περίπτωση που υπάρχουν δαπάνες που είναι κοινές, δηλαδή μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία τόσο εισοδήματος υπαγόμενου σε φόρο όσο και εισοδήματος μη υπαγόμενου σε φόρο, τότε οι δαπάνες αυτές επιμερίζονται κατά την αναλογία των αντίστοιχων εσόδων.
– Με το έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦΒ 1107041 ΕΞ 2015/6.8.2015, με το οποίο δόθηκαν συμπληρωματικές οδηγίες σχετικά με τον προσδιορισμό του εισοδήματος νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της περ. γ’ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013, διευκρινίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι σε περίπτωση που τα υπόψη νομικά πρόσωπα έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες για ακίνητα από τα οποία δεν αποκτούν εισόδημα (π.χ. κενά), αυτές εκπίπτουν από το μηδενικό εισόδημα από ακίνητη περιουσία με τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 39 του Ν. 4172/2013. Αποτέλεσμα της έκπτωσης των ως άνω δαπανών είναι ότι δημιουργείται ζημία μεταφερόμενη φορολογικά στα επόμενα πέντε (5) φορολογικά έτη, δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 27 του ίδιου νόμου, προκειμένου να συμψηφισθεί με τα μελλοντικά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα των υπόψη νομικών προσώπων από οποιαδήποτε πηγή εσόδων και αν προέρχονται αυτά. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τις δαπάνες που αφορούν ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα.
Ακόμη, διευκρινίσθηκε ότι στην έννοια των εκπιπτόμενων δαπανών περιλαμβάνονται μόνο αυτές για τις οποίες βαρύνεται ο εκμισθωτής ή ο παραχωρών και όχι τυχόν δαπάνες που βαρύνουν τον μισθωτή ή τον παραχωρησιούχο, αντίστοιχα.
Όμοια με τα παραπάνω αναφέρονται και στην ΠΟΛ.1070/6.6.2016, με την οποία δόθηκαν οδηγίες για τη συμπλήρωση και την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους 2015.
Γ. Συμπέρασμα:
Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι:
1. Τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστάθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα (περ. γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013), για τα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά, υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, για τα εισοδήματα που αποκτούν από δραστηριότητα η οποία δεν συνιστά άσκηση της μη κερδοσκοπικής αποστολής τους, έστω και αν αυτά διατίθενται για την εκπλήρωση του μη κερδοσκοπικού σκοπού τους. Μόνο τα έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας.
Από την ερμηνεία, που δόθηκε από τη Διοίκηση με την ΠΟΛ.1044/10.2.2015, γίνεται ένας διαχωρισμός των εσόδων των παραπάνω προσώπων ως εξής:
– Έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου, με ενδεικτική απαρίθμηση:
– οι εισφορές (συνδρομές) και τα δικαιώματα εγγραφής των μελών τους
– τα έσοδα από εράνους
– τα έσοδα από κρατικές επιχορηγήσεις
– τα έσοδα από χορηγίες ιδιωτών ή επιχειρήσεων
– οι δωρεές τρίτων
– τα έσοδα από λαχειοφόρους κληρώσεις
– τα έσοδα από διαφημίσεις που καταχωρούνται σε περιοδικά που εκδίδονται και διανέμονται μόνο στα μέλη τους δωρεάν
– τα έσοδα από τη διάθεση φυλλαδίων και λοιπών εντύπων πνευματικού περιεχομένου των Ιερών Μονών (σχετική η Γνμδ ΝΣΚ 389/2000).
– Εισοδήματα που αποκτώνται από δραστηριότητα η οποία δεν συνιστά άσκηση της μη κερδοσκοπικής αποστολής τους (έστω και αν διατίθενται για την εκπλήρωση του μη κερδοσκοπικού σκοπού τους), που φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις:
– το εισόδημα από κεφάλαιο (τόκοι, μερίσματα, δικαιώματα, εισόδημα από ακίνητη περιουσία)
– το εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου (μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας, μεταβίβαση τίτλων)
– πέραν των παραπάνω εσόδων, με τις γενικές διατάξεις φορολογούνται, με ενδεικτική απαρίθμηση, και τα παρακάτω έσοδα:
– οι συνδρομές από τρίτους – μη μέλη
– τα έσοδα από την έκδοση και πώληση περιοδικών, βιβλίων και εντύπων σε τρίτους – μη μέλη των παραπάνω νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων
– τα έσοδα από τις διαφημίσεις που καταχωρούνται στα παραπάνω περιοδικά, βιβλία και έντυπα
– τα έσοδα από τις διαφημίσεις σε φανέλες αθλητικών σωματείων
– τα έσοδα από δίδακτρα από τη λειτουργία ιδιωτικών σχολείων και εργαστηρίων, εφόσον η δραστηριότητα αυτή δεν αποτελεί τον κύριο μη κερδοσκοπικό σκοπό των παραπάνω προσώπων. Στην περίπτωση που η δραστηριότητα αυτή αποτελεί τον κύριο μη κερδοσκοπικό σκοπό τους, τα παραπάνω έσοδα δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου, καθόσον πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του μη κερδοσκοπικού εκπαιδευτικού σκοπού τους (ΠΟΛ.1123/18.06.2015).
– τα έσοδα από την πώληση εικόνων
– τα έσοδα από την εκμετάλλευση ξενώνων και ραδιοφωνικών σταθμών από τις Ιερές Μονές.
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ΠΟΛ.1044/10.2.2015, σε κάθε περίπτωση η διαπίστωση της πραγματοποίησης εσόδων κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των πιο πάνω προσώπων ανάγεται, ως θέμα πραγματικό, στην ελεγκτική αρμοδιότητα της φορολογικής αρχής, η οποία κρίνει επί του τεταγμένου σκοπού τους και για τον τρόπο κτήσης και διάθεσης των εσόδων τους.
Τα παραπάνω εφαρμόζονται τόσο σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα όσο και σε αυτά που δεν έχουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα αλλά διατηρούν στην Ελλάδα μόνιμη εγκατάσταση, δεδομένου ότι με βάση τις διατάξεις της περ. ε΄ της παρ. 1 του άρθρου 5 του N. 4172/2013 , εισόδημα που προκύπτει στην ημεδαπή είναι το εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα που ασκείται στην ημεδαπή μέσω μόνιμης εγκατάστασης. Στην έννοια της μόνιμης εγκατάστασης στην Ελλάδα περιλαμβάνεται και η άσκηση δραστηριότητας στη χώρα μας μέσω γραφείου ή παραρτήματος, από αλλοδαπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (ΠΟΛ.1044/10.2.2015).
2. Οι επιχορηγήσεις που εισπράττονται για την κάλυψη συγκεκριμένων δαπανών, δεν προσαυξάνουν τα έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά αποτελούν μειωτικό στοιχείο του κόστους της δαπάνης που επιχορηγήθηκε (ΠΟΛ.1059/18.3.2015).
3. Όλα τα έσοδα που αποκτούν (με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου) θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα (άρθρο 47 παρ. 2 του Ν. 4172/2013) και φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις.
4. Τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (της περίπτωσης γ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013), είτε τηρούν διπλογραφικά, είτε απλογραφικά βιβλία, φορολογούνται με συντελεστή 29% (άρθρο 58 παρ. 1 του Ν. 4172/2013).
5. Δεν θεωρούνται εισόδημα επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι τόκοι που εισπράττονται βάσει των διατάξεων του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων και του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΠΟΛ.1042/ 26.1.2015).
6. Τα παρακάτω έσοδα απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος :
– Οι τόκοι που προκύπτουν από ομόλογα που εκδόθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), κατ’ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους (ΠΟΛ.1042/ 26.1.2015).
– Η υπερτίμηση που προκύπτει από αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου, βάσει του άρθρου 17 του Συντάγματος (ΠΟΛ.1059/18.3.2015).
– Η υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί κατ’ εφαρμογή του Ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί από εταιρείες με έδρα σε χώρες της Ε.Ε. και του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ (ΠΟΛ.1032/26.1.2015).
– Η υπεραξία που προκύπτει από την εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ (ημεδαπών, Ε.Ε., ΕΟΧ/ΕΖΕΣ, ΠΟΛ.1032/26.1.2015) καθώς και τα μερίσματα που αποκτούν οι μεριδιούχοι από μερίδια ΟΣΕΚΑ (ημεδαπών, Ε.Ε., ΕΟΧ/ΕΖΕΣ, ΠΟΛ.1042/26.1.2015).
Επισημαίνεται ότι για την υπεραξία που αποκτούν οι μεριδιούχοι από την εκποίηση μεριδίων από ημεδαπούς ΟΣΕΚΑ (ΠΟΛ.1032/26.1.2015) καθώς και για τα μερίσματα που αποκτούν οι μεριδιούχοι από μερίδια από ημεδαπούς ΟΣΕΚΑ (ΠΟΛ.1042/26.1.2015), έχουν εφαρμογή οι ειδικότερες διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 103 του Ν. 4099/2012, οι οποίες δεν έχουν καταργηθεί με το Ν. 4172/2013. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι οι μεριδιούχοι των ΟΣΕΚΑ απαλλάσσονται από κάθε φόρο, δεδομένου ότι με την καταβολή του φόρου στο επίπεδο του ΟΣΕΚΑ (ειδικός φόρος επί του ενεργητικού του), εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση του ΟΣΕΚΑ και των μεριδιούχων του.
Την ίδια φορολογική μεταχείριση έχουν: η υπεραξία που αποκτούν οι μεριδιούχοι από την εκποίηση μεριδίων από ΟΣΕΚΑ Ε.Ε. ή ΕΟΧ/ΕΖΕΣ καθώς και τα μερίσματα που αποκτούν οι μεριδιούχοι από ΟΣΕΚΑ Ε.Ε. ή ΕΟΧ/ΕΖΕΣ, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του ΔΕΕ (Απόφαση ΔΕΕ C-370/11, Επιτροπή κατά Βελγίου και C-35/98, -erkooijen).
Επισημαίνεται ακόμη ότι η ζημία από εκποίηση μεριδίων ΟΣΕΚΑ, ημεδαπών και αλλοδαπών, δεν αναγνωρίζεται φορολογικά (ΠΟΛ.1070/6.6.2016).
Επίσης, η υπεραξία που προκύπτει από την εκποίηση μεριδίων από ΟΣΕΚΑ με έδρα σε τρίτες χώρες, φορολογείται ελλείψει απαλλακτικής διάταξης.
7. Κατά τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και όσον αφορά στις δαπάνες που αυτά πραγματοποιούν, γίνεται διάκριση ανάλογα με το αν αυτές αφορούν στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα ή στην επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους:
– Οι δαπάνες που αφορούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα εκπίπτουν κατά για τον προσδιορισμό του εισοδήματος αυτού, εφόσον πληρούν τα κριτήρια του άρθρου 22 του Ν. 4172/2013 και συγχρόνως δεν εμπίπτουν στον περιοριστικό κατάλογο των μη εκπιπτόμενων δαπανών του άρθρου 23 του Ν. 4172/2013.
– Δεν εκπίπτουν δαπάνες που αφορούν έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου.
– Περαιτέρω, σε περίπτωση που υπάρχουν δαπάνες που είναι κοινές, δηλαδή μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία τόσο εισοδήματος υπαγόμενου σε φόρο όσο και εισοδήματος μη υπαγόμενου σε φόρο, τότε οι δαπάνες αυτές επιμερίζονται κατά την αναλογία των αντίστοιχων εσόδων (ΠΟΛ.1113/2.6.2015).
8. Εκπίπτουν, από το ακαθάριστο εισόδημα από ακίνητη περιουσία, σύμφωνα με τις διατάξεις των περιπτώσεων β΄ και γ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 39 του Ν.4172/2013, οι κάθε είδους δαπάνες που αφορούν στο ακίνητο (δαπάνες επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης), καθώς και οι πάγιες και λειτουργικές δαπάνες του ακινήτου, με τις οποίες βαρύνεται ο εκμισθωτής, σε ποσοστό 75% και ειδικά για το Άγιο Όρος σε ποσοστό 100%. Στην έννοια των πάγιων και λειτουργικών δαπανών περιλαμβάνονται και οι αποσβέσεις του ακινήτου, οι οποίες υπολογίζονται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 24 του Ν.4172/2013 (ΠΟΛ.1069/23.3.2015).
Επίσης στην έννοια των δαπανών που αφορούν στο ακίνητο περιλαμβάνεται και ο ΕΝΦΙΑ (ΠΟΛ.1113/2.6.2015), ο οποίος εκπίπτει από το ακαθάριστο εισόδημα από ακίνητη περιουσία σε ποσοστό 75% και ειδικά για το Άγιο Όρος σε ποσοστό 100%.
9. Στο εισόδημα από ακίνητη περιουσία περιλαμβάνεται και το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση χρήσης γης ή ακινήτου, που τεκμαίρεται ότι συνίσταται στο 3% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου (παρ. 2 του άρθρου 39 του Ν. 4172/2013).
Κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος από ακίνητη περιουσία, στην περίπτωση της ιδιοχρησιμοποίησης εκπίπτει το τεκμαρτό μίσθωμα στο σύνολό του, ανεξάρτητα αν υπερβαίνει το 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Επίσης εκπίπτει σε ποσοστό 75% (ειδικά για το Άγιο Όρος σε ποσοστό 100%) και κάθε πάγια και λειτουργική δαπάνη, που πραγματοποιείται για τα ιδιοχρησιμοποιούμενα ακίνητα. Στην περίπτωση όμως που οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν είναι κοινές, δηλαδή μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία τόσο εισοδήματος υπαγόμενου σε φόρο όσο και εισοδήματος μη υπαγόμενου σε φόρο, τότε οι δαπάνες αυτές επιμερίζονται κατά την αναλογία των αντίστοιχων εσόδων, εφαρμοζομένων των αναφερομένων στο έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦΒ 1087089 ΕΞ 2015/25.6.2015, σχετικά με την έκπτωση των κοινών δαπανών.
Για τα ακίνητα που έχουν παραχωρηθεί δωρεάν, εκπίπτουν σε ποσοστό 75% (ειδικά για το Άγιο Όρος σε ποσοστό 100%), με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 22 του Ν. 4172/2013, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν και αφορούν στα ακίνητα αυτά, κατά το μέρος που βαρύνεται ο παραχωρών, εφαρμοζομένων επίσης των αναφερομένων στο έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦΒ 1087089 ΕΞ 2015/25.6.2015, σχετικά με την έκπτωση των κοινών δαπανών.
10. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα από τη μεταβίβαση τίτλων (του άρθρου 42 του Ν. 4172/2013) είναι ζημιογόνο, η ζημία αυτή αναγνωρίζεται φορολογικά, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 27 του Ν. 4172/2013 (παρ. 9 της ΠΟΛ.1032/26.1.2015).
Με την ΠΟΛ.1088/24.6.2016 δόθηκαν διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 1 – 4 του άρθρου 27 του N. 4172/2013, περί μεταφοράς ζημιών.
Με το άρθρο 124 του Ν. 4446/2016 (Φ.Ε.Κ. Α’ 240/22.12.2016) αντικαταστάθηκε η παρ. 4 του άρθρου 27 του Ν. 4172/2013, με αναδρομική ισχύ από 1.1.2014, η οποία ορίζει ότι:
«4. Ζημίες που προκύπτουν στην αλλοδαπή από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω μόνιμης εγκατάστασης δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό των κερδών του ίδιου φορολογικού έτους ούτε να συμψηφιστούν με μελλοντικά κέρδη, με εξαίρεση τις ζημιές από επιχειρηματική δραστηριότητα μέσω μόνιμης εγκατάστασης που προκύπτουν σε άλλη χώρα ΕΕ/ΕΟΧ, με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογίας, βάσει της οποίας τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα δεν απαλλάσσονται».
Η προϊσχύσασα διάταξη όριζε ότι: «Ζημίες που προκύπτουν στην αλλοδαπή δεν δύνανται να χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό των κερδών του ίδιου φορολογικού έτους ούτε να συμψηφιστούν με μελλοντικά κέρδη, με εξαίρεση το εισόδημα που προκύπτει από άλλα κράτη – μέλη της Ε.Ε. ή του Ε.Ο.Χ., το οποίο δεν απαλλάσσεται στη βάση συνθήκης αποφυγής διπλής φορολογίας που έχει συνάψει και εφαρμόζει η Ελλάδα».
Είναι προφανές ότι λόγω της αναδρομικότητας (αμφίβολης συνταγματικότητας) της ισχύος της παραπάνω διάταξης, θα απαιτηθεί να δοθούν οδηγίες από τη Διοίκηση, που να επιλύουν τα πρακτικά θέματα που προκύπτουν.
11. Ο παρακρατηθείς φόρος τόκων και μερισμάτων συμψηφίζεται με τον οφειλόμενο φόρο εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 64 του Ν. 4172/2013.
12. Τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα PSI, με τις προγενέστερες διατάξεις του Ν. 2238/1994στερούνταν της δυνατότητας, στις χρήσεις 2012 και 2013, να εκπέσουν από τα φορολογητέα εισοδήματά τους το 1/30 της χρεωστικής διαφοράς (ζημίας) που προέκυψε από το PSI. Με την ΠΟΛ.1088/24.6.2016 διευκρινίστηκε ότι μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 4172/2013, το 1/30 της χρεωστικής διαφοράς (παρ. 2 του άρθρου 27 του Ν.4172/2013), εκπίπτει από τα φορολογητέα εισοδήματα των νομικών πρόσωπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Επισημαίνεται ότι, το μέρος της ζημίας του PSI που δεν εξέπεσε φορολογικά στις χρήσεις 2012 και 2013, δεν μπορεί να μεταφερθεί για έκπτωση από τα φορολογητέα εισοδήματα των φορολογικών ετών που αρχίζουν από την 1.1.2014 και μετά, συναθροιζόμενο με το αναλογούν, στο έτος αυτό, ποσό απόσβεσης της υπόψη χρεωστικής διαφοράς.
Αντίθετα, τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που δεν εξέπεσαν το 1/30 της χρεωστικής διαφοράς από τα φορολογητέα εισοδήματα του φορολογικού έτους 2014, έχουν τη δυνατότητα, με την υποβολή τροποποιητικής δήλωσης του έτους αυτού, να εκπέσουν το ποσό της χρεωστικής διαφοράς που αντιστοιχεί στο φορολογικό έτος 2014.
13. Οι διπλωματικές και οι προξενικές αρχές ξένων κρατών που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα εξομοιώνονται με τα πρόσωπα της περ. γ΄ του άρθρου 45 του N. 4172/2013 (ΠΟΛ.1044/10.2.2015) και συνεπώς έχουν εφαρμογή όσα αναλύουμε παραπάνω, με την επιφύλαξη όσων τυχόν ειδικότερα ορίζονται στις Συμβάσεις για την Αποφυγή της Διπλής Φορολογίας, καθώς και στις διεθνείς συμβάσεις της Βιέννης επί των διπλωματικών σχέσεων (N.Δ. 503/1970) και επί των προξενικών σχέσεων (Ν. 90/1975).
14. Οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, αποτελούν διακριτά υποκείμενα του φόρου εισοδήματος πρόσωπα, σύμφωνα με την περ. ε΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013 και την ΠΟΛ.1044/10.2.2015.
Επίσης, με την ΠΟΛ.1059/18.3.2015, έχει γίνει δεκτό ότι ως ακαθάριστο εισόδημα υποκείμενο σε φόρο, των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών, θεωρείται μόνο αυτό που προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα (π.χ. τέλεση δημόσιων θεαμάτων, έκδοση εφημερίδων, προβολή κινηματογραφικών ταινιών, ενοίκια, τόκοι καταθέσεων, κ.λπ.). Αντίθετα, οι συνδρομές και εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές, επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, δηλαδή στερούνται τα εννοιολογικά γνωρίσματα του εισοδήματος, δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων και συνεπώς δεν φορολογούνται (ΠΟΛ.1070/6.6.2016).
Τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών, που αποκτώνται από το φορολογικό έτος 2016 και επόμενα, φορολογούνται με συντελεστή 29% είτε τηρούν διπλογραφικά, είτε απλογραφικά βιβλία (άρθρο 58 παρ. 1 του Ν. 4172/2013), σε αντίθεση με την προϊσχύσασα διάταξη, η οποία διέκρινε το συντελεστή φορολόγησή τους ανάλογα με το αν τηρούν διπλογραφικά ή απλογραφικά βιβλία.
15. Τα παρακάτω πρόσωπα που δεν έχουν νομική προσωπικότητα, δεν έχουν και αυτοτελή φορολογική υποχρέωση, αλλά τα εισοδήματά τους φορολογούνται στο όνομα των προσώπων, την περιουσία των οποίων προσαυξάνουν, με βάση την προβλεπόμενη, για τα πρόσωπα αυτά, φορολογική μεταχείριση (ΠΟΛ.1044/10.2.2015):
– τα κληροδοτήματα που αποτελούν κεφάλαια αυτοτελούς διαχείρισης και στερούνται νομικής προσωπικότητας (άρθρο 50 παρ. 2 του Ν. 4182/2013 ) και η περιουσία τους περιέρχεται στα νομικά πρόσωπα υπέρ των οποίων έχει καταλειφθεί.
– οι ειδικοί λογαριασμοί των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που συνιστώνται για την αξιοποίηση των κονδυλίων επιστημονικής έρευνας, εκπαίδευσης, που δεν αποτελούν αυτοτελή νομικά πρόσωπα (αριθ. 74/2004 και 354/2003 γνωμοδοτήσεις του Ν.Σ.Κ.) και η περιουσία τους περιέρχεται στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
16. Τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με την περ. α΄ του άρθρου 46 του Ν. 4172/2013 και την ΠΟΛ.1044/10.2.2015, απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος, με εξαίρεση τα εισοδήματά τους από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, ήτοι τα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους, δικαιώματα, ακίνητη περιουσία, υπεραξία από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας και τίτλων των άρθρων 36, 37, 38, 39, 41 και 42 του Ν. 4172/2013, αντίστοιχα, τα οποία φορολογούνται με βάση τις κείμενες διατάξεις.
Στην ΠΟΛ.1044/10.2.2015 και στις διατάξεις του άρθρου 1Β του ν. 2362/1995, που ισχύουν μέχρι 31/12/2014 καθώς και στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 4270/2014, που ισχύουν από 1.1.2015, δίνονται οι ορισμοί των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης. Ως φορείς γενικής κυβέρνησης, για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, νοούνται αυτοί που περιλαμβάνονται στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, που τηρείται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Για την υπαγωγή των νομικών προσώπων στους φορείς γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με την ΠΟΛ.1044/10.2.2015, χρησιμοποιείται το τελευταίο δημοσιευμένο μητρώο από την ΕΛΣΤΑΤ, που υφίσταται κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης φόρου εισοδήματος και αφορά στο χρόνο λήξης του φορολογικού έτους στη διάρκεια του οποίου γεννάται η σχετική φορολογική υποχρέωση.
Περαιτέρω και δεδομένου ότι στο εν λόγω Μητρώο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, και οι φορείς της Κεντρικής Διοίκησης ή Δημοσίου ή Κράτους (παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 4270/2014: «… στ. Κεντρική Διοίκηση ή Δημόσιο ή Κράτος: περιλαμβάνει την Προεδρία της Δημοκρατίας, τα Υπουργεία και τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, καθώς και τις Ανεξάρτητες Αρχές που δεν έχουν νομική προσωπικότητα. Για λόγους στατιστικής ταξινόμησης, η Βουλή των Ελλήνων περιλαμβάνεται και αυτή στην Κεντρική Διοίκηση, σύμφωνα με τον Κανονισμό της, ως προς τον προϋπολογισμό εξόδων και τον ισολογισμό-απολογισμό αυτής. Οι φορείς της Κεντρικής Διοίκησης και οι υποδιαιρέσεις τους σε ειδικούς φορείς είναι διοικητικές της μονάδες και μονάδες του προϋπολογισμού της, χωρίς αυτοτελή νομική προσωπικότητα»), με την ΠΟΛ.1044/10.2.2015 διευκρινίστηκε ότι επειδή το Ελληνικό Δημόσιο δεν περιλαμβάνεται στα υποκείμενα του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013 και κατ’ επέκταση στο πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού, εξαιρείται της φορολογίας εισοδήματος, για το κάθε μορφής εισόδημά του, συμπεριλαμβανομένου αυτού που προκύπτει από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.
Επίσης στο εισόδημα αυτό, λόγω της πιο πάνω απαλλαγής, δεν ενεργείται και καμία παρακράτηση φόρου.
Διευκρινίζεται ότι στο ως άνω απαλλασσόμενο εισόδημα του Ελληνικού Δημοσίου περιλαμβάνεται και το εισόδημα που προκύπτει από κοινωφελείς περιουσίες που διατίθενται υπέρ του Δημοσίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4182/2013 «Κώδικας κοινωφελών περιουσιών, σχολαζουσών κληρονομιών και λοιπές διατάξεις», όπως για παράδειγμα από περιουσίες που υπάγονται στην άμεση διαχείριση του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 33 του Ν. 4182/2013.
Τα παραπάνω έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τις υπηρεσίες, οργανωτικές, διοικητικές μονάδες, κ.λπ. που στερούνται ίδιας νομικής προσωπικότητας και υπάγονται στους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης (Υπουργεία, κ.λπ.), όπως για παράδειγμα οι στρατιωτικές εκμεταλλεύσεις εξυπηρέτησης προσωπικού που αποτελούν μονάδες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, καθώς και για τις αποκεντρωμένες δημόσιες υπηρεσίες.
Έτσι, τα πρόσωπα που ανήκουν στην Κεντρική Διοίκηση ή Δημόσιο ή Κράτος εξαιρούνται της φορολογίας εισοδήματος, για το κάθε μορφής εισόδημά τους, συμπεριλαμβανομένου αυτού που προκύπτει από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου.
17. Οι διεθνείς οργανισμοί απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος, υπό τον όρο ότι η απαλλαγή αυτή προβλέπεται βάσει διεθνούς συμβάσεως που έχει κυρωθεί στην Ελλάδα με νόμο ή τελεί υπό τον όρο της αμοιβαιότητας (άρθρο 46 περ. δ΄ του Ν. 4172/2013, ΠΟΛ.1044/10.2.2015).
Στους διεθνείς οργανισμούς που απαλλάσσονται από το φόρο βάσει διεθνούς σύμβασης, που έχει κυρωθεί στην Ελλάδα με νόμο, εμπίπτουν, μεταξύ άλλων:
– η Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (Α.Ν. 766/1945)
– ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ν. 412/1947)
– ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (Ν. 1607/1986)
– το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο (Ν. 1628/1986)
– ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας (Ν. 3315/2005)
– o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών (Ν. 3519/2006)
– ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου (Ν. 3774/2009).
18. Τέλος, οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και αποχέτευσης σύμφωνα με το νόμο 1069/1980, αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου κοινωφελούς χαρακτήρα. Στην ΠΟΛ.1044/10.2.2015 και στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 4270/2014, που ισχύουν από 1.1.2015, δίνονται οι ορισμοί των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης. Στις διατάξεις της περ. δ’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 4270/2014: ορίζεται ότι: «…δ. Υποτομέας ΟΤΑ: περιλαμβάνει: (αα) τους ΟΤΑ, οι οποίοι αποτελούνται από τους Δήμους (OTA A΄ βαθμού) και τις Περιφέρειες (OTA B΄ βαθμού) και (ββ) τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου που ανήκουν, ελέγχονται ή χρηματοδοτούνται από τους ΟΤΑ…».
Με βάση τις διατάξεις αυτές οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και αποχέτευσης, κατά τη γνώμη μας, ανήκουν στους Φορείς Γενικής Κυβέρνησης και συνεπώς η φορολογική τους αντιμετώπιση έπρεπε να είναι σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α΄ του άρθρου 46 του Ν. 4172/2013.
Όμως οι ΔΕΥΑ δεν περιλαμβάνονται στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, που τηρείται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και σύμφωνα με το έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών με αριθ. πρωτ. ΔΕΑΦ Β 1004412 ΕΞ 2016/8.1.2016 με θέμα «Φορολογική μεταχείριση των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης, μετά την έναρξη ισχύος του νέου ΚΦΕ (Ν. 4172/2013)», οι ΔΕΥΑ εμπίπτουν στα πρόσωπα της περ. ζ΄ του άρθρου 45 του Ν. 4172/2013 και συνεπώς φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις για το σύνολο των εισοδημάτων τους.
Αφιερωμένο στο Δάσκαλό μας Θεόδωρο Γρηγοράκο
Αθήνα, 22/12/2016
=========================================================
1. Σύσταση και λειτουργία μη κερδοσκοπικού Σωματείου
|
|
|
|
Τα νομικά πρόσωπα διακρίνονται, ανάλογα με τη φύση τους, σε δύο κατηγορίες: τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και αυτά του ιδιωτικού δικαίου. Σε σχέση με τα τελευταία, η διάταξη του άρθρου 61 του Αστικού Κώδικα, τα προσδιορίζει ως ενώσεις προσώπων ή περιουσιακών συνόλων (ιδρύματα) που συστήνονται για την επίτευξη ή αντίστοιχα την εξυπηρέτηση ορισμένου σκοπού και μπορούν να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα υπό τις προϋποθέσεις που τάσσει ο νόμος.
Η κυριότερη μορφή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου είναι οι εταιρείες, με τη σύσταση των οποίων οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν στην ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας και συνακόλουθα στην επίτευξη κερδοσκοπικού σκοπού. Εντούτοις, υπάρχουν δύο ακόμη είδη νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, τα ιδρύματα και τα σωματεία, η σύσταση των οποίων τείνει στην επίτευξη ή προαγωγή μη κερδοσκοπικού σκοπού.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 78 ΑΚ, σωματείο είναι η ένωση είκοσι (20) τουλάχιστον προσώπων που επιδιώκει μη κερδοσκοπικό σκοπό και η οποία αποκτά νομική προσωπικότητα με την εγγραφή της σε ειδικό δημόσιο βιβλίο (το βιβλίο σωματείων) που τηρείται στο Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας του. Για την εγγραφή του σωματείου στο βιβλίο αυτό υποβάλλεται σχετική αίτηση ενώπιον του ανωτέρω δικαστήριο, η οποία και συζητείται κατά την εκούσια δικαιοδοσία.
Η εγγραφή στο βιβλίο σωματείων περιλαμβάνει το όνομα και την έδρα του σωματείου, τη χρονολογία του καταστατικού, τα μέλη της διοίκησης του καθώς και τους όρους που την περιορίζουν.
|
2. Βιβλία που τηρούν τα Σωματεία
Το σωματείο τηρεί τα ακόλουθα βιβλία, που αριθμούνται και θεωρούνται από το αρμόδιο Τμήμα της Περιφέρειας(πρώην Νομαρχίας) της έδρας του Σωματείου πριν χρησιμοποιηθούν:
α) Βιβλίο μητρώου μελών
β) Βιβλίο πρακτικών συνεδριάσεων Γενικών Συνελεύσεων των μελών
γ) Βιβλίο πρακτικών συνεδριάσεων Δ.Σ.
δ) Βιβλίο πρακτικών συνεδριάσεων Ελεγκτικής Επιτροπής
ε) Βιβλίο ταμείου
στ) Βιβλίο περιουσίας
ζ) Βιβλίο πρωτοκόλλου
η) Κάθε άλλο βιβλίο που κρίνεται από το Δ.Σ. χρήσιμο και απαραίτητο σύμφωνα και με την κείμενη νομοθεσία.
3. Φορολογική υπόσταση των Σωματείων
Τα Σωματεία είναι υποχρεωμένα πέραν από την νομική υπόσταση που περιγράψαμε παραπάνω , για να μπορέσουν να λειτουργήσουν να αποκτήσουν και φορολογική υπόσταση.
Η φορολογική υπόσταση αποκτάται από το Σωματείο με την απόδοση σε αυτό , Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) .
Η Διαδικασία απόκτησης του ΑΦΜ είναι απλή και απαιτούνται τα παρακάτω δικαιολογητικά :
· Αντίγραφο του Καταστατικού του Σωματείου , θεωρημένο από Μονομελές Πρωτοδικείο της έδρας του.
· Αντίγραφο του Μισθωτηρίου Συμβολαίου της έδρας του Σωματείου , θεωρημένο από τη Δ.Ο.Υ. του εκμισθωτή ή Δωρεάν Παραχωρητήριο της έδρας και έγγραφα που θα αποδεικνύουν τη κυριότητα του χώρου στον ιδιοκτήτη που τον παραχωρεί.
· Το Έντυπο του Υπουργείου Οικονομικών Μ3 συμπληρωμένο , που αφορά στα στοιχεία του Σωματείου (Στοιχεία καταστατικού , η έδρα , ο ΚΑΔ κλπ.)
· Το Έντυπο του Υπουργείου Οικονομικών Μ7 συμπληρωμένο , που αφορά στα στοιχεία του Νομίμου εκπροσώπου του Σωματείου (Πρόεδρου)
· Φωτοτυπία της Αστυνομικής Ταυτότητας του Νομίμου εκπροσώπου του Σωματείου (Πρόεδρου) , που αναγράφεται στο έντυπο Μ7
· Αυτοπρόσωπη παρουσία του Νομίμου εκπροσώπου του Σωματείου (Πρόεδρου) ή επίσημα εξουσιοδοτημένου εκπροσώπου του.
Απαραίτητη παρατήρηση : Σε περίπτωση που το αρχικό Καταστατικό του Σωματείου δεν αναφέρει το όνομα και τα στοιχεία του Νομίμου εκπροσώπου του Σωματείου (Πρόεδρου) , θα απαιτηθεί σχετικό έγγραφο της Περιφέρειας που θα πιστοποιεί τα στοιχεία αυτά.
Η κατάθεση των δικαιολογητικών γίνεται στο Τμήμα Μητρώου της Δ.Ο.Υ της έδρας του Σωματείου.
Ιδιαίτερη Επισήμανση
Σε περίπτωση οποιασδήποτε αλλαγής στα στοιχεία που κατατίθενται με τη παραπάνω αρχική διαδικασία στο Τμήμα Μητρώου της Δ.Ο.Υ της έδρας του Σωματείου , όπως πχ. η αλλαγή του προσώπου του/της Προέδρου , θα πρέπει να δηλώνεται εντός 30 ημερών στο Τμήμα Μητρώου με τη κατάθεση των σχετικών δικαιολογητικών (απόφαση της Περιφέρειας) και με τη συμπλήρωση του σχετικού εντύπου του Υπουργείου Οικονομικών.
Τι είναι ο Κ.Α.Δ ?
Ο Κωδικός Άσκησης Δραστηριότητας (ΚΑΔ) , είναι ένας αριθμός που αντιστοιχεί στη επαγγελματική ή άλλη δραστηριότητα κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου.
Στη περίπτωση των Σωματείων ο αριθμός αυτός είναι ο :
ΚΑΔ 94.99.19.06 Υπηρεσίες τοπικών συλλόγων και σωματείων
4. Φορολογικές υποχρεώσεις των Σωματείων
4.1 Ως προς την Φορολογία Εισοδήματος
O χαρακτηρισμός ενός νομικού προσώπου ως μη κερδοσκοπικού, ανεξάρτητα από το χαρακτηρισμό που του έχουν δώσει οι ιδρυτές του και προκύπτει από το καταστατικό, κρίνεται σε κάθε περίπτωση από τον αρμόδιο προϊστάμενο ΔOY, γιατί εξαρτάται από τα πραγματικά περιστατικά. Ένα νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρέπει να χρησιμοποιεί το όποιο οικονομικό πλεόνασμα για την εξυπηρέτηση του σκοπού του, δεν επιτρέπεται να πραγματοποιεί διανομή κερδών.
Eπιβάλλεται να λειτουργεί με αρχές εξυπηρέτησης του κοινωφελούς σκοπού για τον οποίο έχει ιδρυθεί, η ωφέλεια από τη δραστηριότητά του δεν αφορά αποκλειστικά τα μέλη, αλλά μεγαλύτερες ομάδες και σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζεται με την επιχείρηση.
O προϊστάμενος της Δ.O.Y. πρέπει να ερευνά μήπως το μη κερδοσκοπικού σκοπού πρόσωπο ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα ή έχει εκτραπεί του σκοπού του, οπότε στις περιπτώσεις αυτές είναι επιτηδευματίας και έχει όλες τις υποχρεώσεις του Kώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
Tο N.Σ.K. με αριθμ. 383/1973 γνωμοδότησή του, ερμηνεύοντας τις αντίστοιχες διατάξεις του άρθρου 99 § 1ε’ του ν. 2238/94 γνωμοδότησε ότι τα εισοδήματα των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που προκύπτουν από δραστηριότητα, η οποία δεν συνιστά άσκηση της μη κερδοσκοπικής αποστολής αυτών, δεν απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος έστω κι αν διατίθενται προς εκπλήρωση του σκοπού τους, αφού ο νόμος θέτει ως προϋπόθεση ότι τα εισοδήματα πρέπει να πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού αυτών και όχι απλώς ότι διατίθενται προς εκπλήρωση του σκοπού αυτών.
Kατά συνέπεια, τα εισοδήματα που αποκτούν νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από την άσκηση εμπορικής εκμετάλλευσης, δεν απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος, εφόσον τα εισοδήματα αυτά δεν πραγματοποιήθηκαν κατά την άσκηση της μη κερδοσκοπικής δραστηριότητάς των.
Tο εισόδημα που αποκτούν τα ημεδαπά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, από διαφήμιση τρίτων μέσω περιοδικών που εκδίδουν και διανέμουν στα μέλη τους, δεν υπόκεινται σε φόρο εισοδήματος.
Ορισμένα ημεδαπά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (επιστημονικοί σύλλογοι, σωματεία κ.λπ.) εμφανίζουν έσοδα από διαφημίσεις που καταχωρούν στα περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ., που εκδίδουν για τις ανάγκες των μελών τους (ενημέρωση με μελέτες, τοπικά νέα κ.λπ.). Το εισόδημα αυτό φορολογείται ?
H πραγματοποίηση των εσόδων αυτών δεν μεταβάλλει το μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα των νομικών αυτών προσώπων και οι μεμονωμένες αυτές πράξεις, δεν μπορεί να θεωρηθούν ως άσκηση εμπορικής εκμετάλλευσης ή ως άσκηση δραστηριότητας εκτός των σκοπών του σωματείου, συλλόγου κ.λπ.
Tα εισοδήματα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από διαφημίσεις τις οποίες καταχωρούν στις εφημερίδες και περιοδικά που εκδίδουν και διανέμουν δωρεάν στα μέλη τους με σκοπό την ενημέρωση αυτών, δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του δευτέρου εδαφίου της περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 99 του ν. 2238/1994.
Ως προς τη φορολογία εισοδήματος διευκρινίζουμε επίσης ότι τα έσοδα των ευκαιριακών εκδηλώσεων που γίνονται στα πλαίσια του σκοπού των σωματείων συλλόγων, εκκλησιών και λοιπών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα για την οικονομική τους ενίσχυση και τη δημιουργία ή καλλιέργεια δεσμών μεταξύ των μελών τους δεν θεωρούνται ως άσκηση εμπορικής επιχείρησης ή κερδοσκοπικής εκμετάλλευσης, δηλαδή δεν αποτελούν αντικείμενο της φορολογίας, αλλά θεωρούνται ως έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους και δεν φορολογούνται όπως ορίζεται στην περ. ε’ της παρ. 1 του άρθρου 99 του N. 2238/94 (KΦE).
Αντικείμενο φόρου για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα είναι το προκύπτον στην ημεδαπή ή αλλοδαπή καθαρό εισόδημα μόνο από την εκμίσθωση οικοδομών ή γαιών, καθώς και από κινητές αξίες. Δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας τα λοιπά εισοδήματα των ανωτέρω νομικών προσώπων, καθώς και τα πάσης φύσεως άλλα έσοδα αυτών που πραγματοποιούνται, κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των.
Τα σωματεία υποχρεούνται στη υποβολή Δήλωσης Φορολογίας εισοδήματος για κάθε έτος και για το χρονικό διάστημα από 01/01 έως 31/12. Στη δήλωση αποτυπώνονται τα Έσοδα και τα Έξοδα του Σωματείου κατά το 12μηνο προηγούμενο διαχειριστικό έτος .Η δήλωση από το ΟΕ 2011 υποβάλλεται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά με το ειδικό έντυπο Φ-01.012 , μέχρι την 10η Μαρτίου κάθε έτους
4.2 Ως προς τον Κώδικα Βιβλίων & Στοιχείων (ΚΒΣ)
Tα N.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, εκτός από το Δημόσιο, τηρούν βιβλία μόνο για τις πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που υπάγονται σε ΦΠA ή (από 1-1-2003) σε φόρο εισοδήματος. Για το τμήμα αυτό θεωρούνται επιτηδευματίες και έχουν όλες τις υποχρεώσεις του KBΣ.
Όταν δεν έχουν δραστηριότητα υπαγόμενη σε ΦΠA υποχρεούνται (και το Δημόσιο) να εκδίδουν τα στοιχεία που ρητά ορίζονται στις επιμέρους διατάξεις του KBΣ, π.χ. όταν πωλούν αγαθά είτε εμπορεύσιμα, είτε πάγια και όταν παρέχουν υπηρεσίες, υποχρεούνται να εκδώσουν τιμολόγιο γιατί στο άρθρο 12 § 4 ορίζεται ρητά, ότι και τα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 2 του KBΣ εκδίδουν τιμολόγιο.
Για να τηρήσουν πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 § 5 του KBΣ, τα μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα νομικά πρόσωπα, (εκτός Aστικών Eταιρειών) πρέπει να πραγματοποιούν έσοδα από πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που υπάγονται στο ΦΠA ή (από 1-1-2003) στο φόρο εισοδήματος (άρθρο 2 § 3 KBΣ) και για τα οποία υπάρχει υποχρέωση τήρησης πρόσθετου βιβλίου (π.χ. έσοδα από παρκινγκ αυτοκινήτων).
Oι υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης απαλλάσσονται από το ΦΠA. Άρα, τα νοσοκομεία, σχολεία, ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης, εκπαιδευτήρια, που λειτουργούν με τη μορφή NΠΔΔ ή προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (εκτός Aστικής Eταιρείας) για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο κοινό εκδίδουν στοιχεία που προβλέπονται από τον κανονισμό λειτουργίας τους και όχι θεωρημένες A.Π.Y. (Σχετ. εγγ. 1091940/742/8-10-92, 1018177/136/8-2-1993).
Συμπερασματικά λοιπόν τα Σωματεία , ΔΕΝ υποχρεούνται στη τήρηση βιβλίων του ΚΒΣ , όπως πχ. Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων (εκτός των περιπτώσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω) , αλλά έχουν κάποιες υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Κώδικα Βιβλίων & Στοιχείων.
1) Έκδοση αποδείξεων που προβλέπονται από τον κανονισμό λειτουργίας τους. (Αθεώρητες)
2) Αποδείξεις δαπανών (άρθρο 15 § 1). (Αθεώρητες)
3) Τιμολόγιο κυρίως για χορηγίες και επιχορηγήσεις(Αθεώρητο)
4) Δελτίο Αποστολής (θεωρημένο) για τυχόν μετακινήσεις παγίων στοιχείων του Σωματείου ή επιστροφές αγαθών που έχει προμηθευθεί το Σωματείο.
Παράλληλα τα Σωματεία έχει την υποχρέωση υποβολής Συγκεντρωτικών καταστάσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 20 του π.δ. 186/1992 (Κ.Β.Σ.).
Στις συγκεντρωτικές καταστάσεις αποτυπώνονται όλα τα παραστατικά που έχουμε λάβει και έχουμε εκδώσει άνω των 300 € (άνευ ΦΠΑ) , σε άλλους φορείς που έχουν την ίδια υποχρέωση .
Η υποβολή των Συγκεντρωτικών καταστάσεων γίνεται μόνο ηλεκτρονικά εντός του Ιουνίου κάθε έτους και αφορούν τις συναλλαγές του προηγούμενου διαχειριστικού έτους.
4.3 Ως προς τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ)
Tα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονται από το ΦΠA για έσοδα που πραγματοποιούν από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, όταν τις οργανώνουν για την οικονομική τους ενίσχυση, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο (2) το έτος.
Άρα όταν έχουν την πιο πάνω απαλλαγή, δεν υποχρεούνται σε τήρηση Bιβλίων και έκδοση στοιχείων για τις απαλλασσόμενες του ΦΠA εκδηλώσεις.
Mε τις διατάξεις της περίπτ. ιη’ της παραγρ. 1 του άρθρου 22, ορίζεται ότι, απαλλάσσεται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών από νομικά πρόσωπα ή άλλους οργανισμούς ή ιδρύματα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς.
Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.
Eπίσης με την ιη’ περίπτωση της παραγρ. 1 του άρθρου 22 του N. 2859/2000, διευκρινίζεται ότι, απαλλάσσονται από το ΦΠA τα έσοδα από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, που οργανώνουν τα πρόσωπα των περιπτώσεων δ’, θ’, ιβ’, ιδ’, ιε’ και ιστ’ της παραγράφου αυτής για την οικονομική τους ενίσχυση, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο (2) κατ’ ανώτατο όριο ανά έτος, όπως ορίζει και η AYO 1030141/1349/393 ΠOΛ. 1071/8.3.95.
Για να μην τηρήσει βιβλία και στοιχεία, κατά τον KBΣ, ένα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπο, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 2 του KBΣ, πρέπει να μην ενεργεί πράξεις παράδοσης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών που να υπάγονται σε ΦΠA ή στο φόρο εισοδήματος (η πρόβλεψη για το φόρο εισοδήματος ισχύει από 1-1-2003).
Γενικά λοιπόν τα έσοδα των Σωματείων ΔΕΝ υπόκεινται στον ΦΠΑ , με το δεδομένο ότι δεν είναι αποτέλεσμα πράξεων που προέρχονται από εμπορική δραστηριότητα ή παροχή υπηρεσιών και οι πράξεις που διενεργεί το Σωματείο εντάσσονται στους σκοπούς του. Με προϋποθέσεις κάποιες εκδηλώσεις-πράξεις μπορούν να έχουν απαλλαγή από τον ΦΠΑ , με απόφαση του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Άρα με ιδιαίτερη προσοχή προγραμματίζονται όλες οι δράσεις του Σωματείου που αφορούν στα έσοδα του και πριν τη πραγματοποίηση τους , θα ήταν καλό να ζητείται η συμβουλή Φοροτεχνικού.
Σε περίπτωση δε , που η πραγματοποίηση μια δράσης εντάσσεται σε πράξεις που υπόκεινται στο ΦΠΑ , τότε θα πρέπει να γίνουν όλες οι ενέργειες ώστε αυτό να κοινοποιηθεί στη Δ.Ο.Υ και να αποδοθεί εμπρόθεσμα ο Φόρος που οφείλεται , διότι η μη απόδοση , η απόκρυψη ή η ανακριβής απόδοση ΦΠΑ επισείει (πέραν των υψηλών χρηματικών προστίμων) και Ποινικές ευθύνες για τους εκπροσώπους του Νομικού προσώπου ανεξάρτητα της μορφής του.
4.4 Άλλες Φορολογικές υποχρεώσεις των Σωματείων
1) Σε περίπτωση απασχόλησης έμμισθου προσωπικού(Αρ. 57 παρ. 1 Ν. 2238/1994)
Υποβολή ετήσιας Οριστικής Δήλωσης Φόρου Μισθωτών Υπηρεσιών(Έντυπο Ε7) , ανεξάρτητα αν δεν οφείλεται ή καταβλήθηκε Φ.Μ.Υ κατά τη διάρκεια του προηγούμενου διαχειριστικού έτους(01/01-31/12).
Η δήλωση κατατίθεται ηλεκτρονικά μέχρι τις 31 Μαρτίου του επομένου έτους της απασχόλησης του/της Μισθωτού.
2) Σε περίπτωση απασχόλησης Ελεύθερου Επαγγελματία (με παρακ/ση φόρου) (Αρ. 58 παρ. 1 Ν. 2238/1994)
Υποβολή ετήσιας Οριστικής Δήλωσης Παρακρατούμενων Φόρων Εμπόρων και Ελευθέρων Επαγγελματιών , για τις Αμοιβές που καταβλήθηκαν σε Ελεύθερους Επαγγελματίες (πχ. Δικηγόρους ,Λογιστές κά) τη διάρκεια του προηγούμενου διαχειριστικού έτους(01/01-31/12) και παρακρατήθηκε και αποδόθηκε από το Σωματείο ο αναλογούν φόρος στη Δ.Ο.Υ.
Σε περίπτωση δε , που λαμβάνει(απασχολεί) το Σωματείο υπηρεσίες από Ελεύθερο Επαγγελματία , υποχρεούται να καταθέτει τον παρακρατηθέντα φόρο στην Δ.Ο.Υ ανά δίμηνο (20/01-20/03-20/05-20/07-20/09-20/11) κατά τη διάρκεια του έτους
Η Οριστική Δήλωση Παρακρατούμενων Φόρων Εμπόρων και Ελευθέρων Επαγγελματιών κατατίθεται ηλεκτρονικά μέχρι τις 30 Απριλίου του επομένου έτους της απασχόλησης του/της Ελευθέρου Επαγγελματία.
5. Λογιστική παρακολούθηση των Σωματείων
Με το δεδομένο ότι δεν προκύπτει φορολογική υποχρέωση των Σωματείων στη τήρηση επίσημων θεωρημένων Βιβλίων και πέραν της υποχρέωσης τήρησης των Βιβλίων που ορίζει η νομοθεσία για τα μη κερδοσκοπικά Σωματεία (που αναφέρονται στο Άρθρο 2 του παρόντος) , θεωρούμε ότι είναι απόλυτα απαραίτητο για λόγους τάξης και χρηστής διαχείρισης , να τηρείται μια διαδικασία παρακολούθησης και καταγραφής της οικονομικής δραστηριότητας του Σωματείου παρόμοιας με εκείνης της τήρησης , τουλάχιστον των Βιβλίων Εσόδων Εξόδων.
Η διαδικασία αυτή είναι απλή , δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις λογιστικής , ενώ συνάμα βοηθά το ίδια τα Σωματεία και τη διοίκηση αυτών στη παρακολούθηση των οικονομικών δεδομένων τους , σε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας και τάξης.
Εν αρχή θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα Σωματεία Μη κερδοσκοπικού σκοπού , από τη στιγμή που διαθέτουν Νομική & Φορολογική υπόσταση , υποχρεούνται να τηρούν τη φορολογική νομοθεσία απαρέγκλιτα ανεξάρτητα από τον Μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα τους. Αυτό αφορά τόσο τα έσοδα , όσο και τα έξοδα τους τα οποία πέραν του σκοπού τους , θα πρέπει να είναι και ως προς την τυπική διάσταση , απόλυτα σύννομα με την εκάστοτε Φορολογική Νομοθεσία.
Συναντάμε πολλές φορές σε Σωματεία περιπτώσεις , που λαμβάνονται ανεπίσημα και μη σύννομα παραστατικά που ναι μεν δεν επιβαρύνουν επιπλέον οικονομικά το Σωματείο λόγω μη καταβολής επιπλέον ποσού για ΦΠΑ , αλλά από την άλλη διαπράττουν σοβαρή φορολογική παράβαση διότι αποφεύγεται η καταβολή του νομίμου ΦΠΑ τόσο από το Σωματείο ,όσο και από τον πωλητή ή τον παρέχοντα υπηρεσίες στον Σωματείο.(πχ. απλά χαρτάκια αντί της νόμιμης απόδειξης από ταμειακή φορολογική μηχανή).
Διευκρινίζουμε ότι η τακτική αυτή είναι απόλυτα παράνομη και σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται ή δεν πρόκειται να δικαιολογηθεί από οποιαδήποτε επίσημη Αρχή , λόγω του Μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του Σωματείου που εν κατακλείδι ενεργεί οικονομικές πράξεις στα πλαίσια του Σκοπού του.
Συμπερασματικά λοιπόν όλα τα Παραστατικά που αφορούν στα Έσοδα και στα Έξοδα του Σωματείου , θα πρέπει να εκδίδονται πάντα με βάση τις εκάστοτε φορολογικές διατάξεις και αυτό θα πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα, έστω και αν υπάρχει επιπλέον οικονομική επιβάρυνση του Σωματείου.
5.1 Παραστατικά Εσόδων
Αποδείξεις Εσόδων (Αθεώρητες) : Αφορούν στις Συνδρομές των Μελών του Σωματείου , στις έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις μελών ή άλλων ιδιωτών . Στις Αποδείξεις αναγράφουμε την ημερομηνία έκδοσης (είσπραξης) το ονοματεπώνυμο , την διεύθυνση και αν μας ζητηθεί τον ΑΦΜ και τη Δ.Ο.Υ. του Μέλους ή του ιδιώτη που καταβάλλει οποιοδήποτε ποσό. Επίσης στην αιτιολογία διευκρινίζεται επακριβώς ο λόγος της είσπραξης (Συνδρομή , οικονομική ενίσχυση κά.).
Τιμολόγια (αθεώρητα) : Αφορούν κυρίως ποσά από χορηγίες ή επιχορηγήσεις από Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ή Δημοσίου Δικαίου (ιδιωτικές εταιρείες , το Δημόσιο και φορείς του ). Στο Τιμολόγιο αναγράφουμε την ημερομηνία έκδοσης , τα φορολογικά στοιχεία (Επωνυμία , ΑΦΜ , Δ.Ο.Υ. , Διεύθυνση , Επάγγελμα ή είδος φορέα) , καθώς και την Αιτιολογία που αφορά το προς είσπραξη ποσό.
Αποδείξεις Είσπραξης (Αθεώρητες): Χρησιμοποιούνται για την είσπραξη ποσών που προέρχονται από την έκδοση των Τιμολογίων. Οι αποδείξεις αυτές εκδίδονται κατά την είσπραξη των ποσών(απαραίτητη η ημερομηνία) με τη μορφή μετρητών που λαμβάνονται από το Σωματείο , ή με τη κατάθεση ποσών σε Τραπεζικό λογαριασμό του Σωματείου ή με τη λήψη κάποιας επιταγής . Στις Αποδείξεις Είσπραξης θα πρέπει να περιγράφουμε επακριβώς το παραστατικό έναντι του οποίου λαμβάνουμε το οποιοδήποτε ποσό και τη μορφή της είσπραξης(μετρητά , κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό , επιταγή με τα στοιχεία της)
5.2 Παραστατικά Εξόδων
Αποδείξεις Λιανικής Πώλησης –Παροχής Υπηρεσιών & Αποδείξεις Φορολογικών Ταμειακών Μηχανών(ΦΤΜ): Εκδίδονται για τη πώληση Αγαθών ή υπηρεσιών από εμπορικές επιχειρήσεις. Με βάση τη φορολογική νομοθεσία όλες οι εμπορικές επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να εκδίδουν τις Αποδείξεις αυτές.
Τις ζητάμε λοιπόν για ποσά(έξοδα) κυρίως μέχρι αξίας 50 € , χωρίς να αποκλείουμε και την έκδοση Δελτίου Αποστολής-Τιμολογίου ή Τιμολογίου Πώλησης ή Τιμολογίου Παροχής Υπηρεσιών , από την επιχείρηση. Στις αποδείξεις αυτές εμπεριέχεται υποχρεωτικά ο ΦΠΑ.
Δελτίο Αποστολής-Τιμολόγιο(ΔΑΤ) , Τιμολόγιο Παροχής Υπηρεσιών(Τ.Π.Υ) , Τιμολόγιο Πώλησης (Τ.Π)(προϋποθέτει πρώτα έκδοση Δελτίου Αποστολής(Δ.Α)) : Εκδίδονται από επαγγελματίες και εταιρείες για τη πώληση Αγαθών ή υπηρεσιών. Η εξόφληση των παραστατικών αυτών γίνεται μέσω επιταγής ή τραπεζικού λογαριασμού όταν εμπεριέχουν αξίες άνω των 3.000 € καθαρής αξίας(χωρίς ΦΠΑ). Στα παραστατικά αυτά εμφανίζεται ευκρινώς η επιβάρυνση του ΦΠΑ.
Πιστωτικό Τιμολόγιο(ΠΤ) : Εκδίδεται όταν σε κάποιο επαγγελματία ή εταιρεία επιστρέφουμε ένα αγαθό (κυρίως) και προϋποθέτει την έκδοση Δελτίου Αποστολής από τη πλευρά μας , όπου θα εμφανίζεται ότι επιστρέφουμε το αγαθό.
Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών(ΑΠΥ) : Εκδίδεται από Ελεύθερους Επαγγελματίες (Δικηγόρους , Ιατρούς , Μηχανικούς , Λογιστές κά) και όταν η αξία της υπερβαίνει τα 300 € , είμαστε υποχρεωμένοι να παρακρατούμε Φόρο 20% το οποίο αποδίδουμε(βλέπε παραπάνω 4.4 περίπτωση 2) ανά δίμηνο στη Δ.Ο.Υ της έδρας του Σωματείου μας. Η εξόφληση των παραστατικών αυτών γίνεται μέσω επιταγής ή τραπεζικού λογαριασμού όταν εμπεριέχουν αξίες άνω των 3.000 € καθαρής αξίας(χωρίς ΦΠΑ) Στα παραστατικά αυτά εμφανίζεται ευκρινώς η επιβάρυνση του ΦΠΑ.
Αποδείξεις Δαπανών(άρθρο 15 § 1). (Αθεώρητες) : Εκδίδονται σε περίπτωση που καταβάλλουμε κάποια
αμοιβή σε φυσικό πρόσωπο και αφορά κάποια πρόσκαιρη εργασία που προσφέρει προς το Σωματείο , δεν είναι επαγγελματίας και το ποσό της αμοιβής του , σε ετήσια βάση , δεν ξεπερνά τις 5.000 €. Από οποιοδήποτε
ποσό καταβάλλουμε παρακρατούμε για Φόρο 20% καθώς και Χαρτόσημο-ΟΓΑ 3,60% και τα αποδίδουμε ανά δίμηνο στη Δ.Ο.Υ της έδρας του Σωματείου μας. Το όριο των 5.000 € αφορά αμοιβή , ανά φυσικό πρόσωπο.
Αποδείξεις Πληρωμής (Αθεώρητες): Εκδίδονται για τη πληρωμή ποσών που προέρχονται από τη λήψη των Τιμολογίων & Αποδείξεων Π.Υ.(ΔΑΤ-Τ.Π.Υ.-Τ.Π-Α.Π.Υ). Οι αποδείξεις αυτές εκδίδονται κατά τη πληρωμή των ποσών(απαραίτητη η ημερομηνία) με τη μορφή μετρητών που καταβάλλονται από το Σωματείο , ή με τη κατάθεση ποσών σε Τραπεζικό λογαριασμό του Προμηθευτή(εκδότη παραστατικού) ή με τη παράδοση κάποιας επιταγής . Στις Αποδείξεις Πληρωμής θα πρέπει να περιγράφουμε επακριβώς το παραστατικό έναντι του οποίου καταβάλλουμε το οποιοδήποτε ποσό και τη μορφή της είσπραξης(μετρητά , κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό , επιταγή με τα στοιχεία της) .Για λόγους τάξης εκδίδονται και σε περίπτωση που ο Προμηθευτής(εκδότης παραστατικού) , μας εκδίδει και δική του απόδειξη.
Επισήμανση : Οι Αποδείξεις Είσπραξης (Αθεώρητες) & οι Αποδείξεις Πληρωμής (Αθεώρητες) δεν αποτελούν στοιχεία-παραστατικά Εσόδων ή Εξόδων αντίστοιχα , αλλά στοιχεία που αφορούν το Ταμείο του Σωματείου. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως έξοδο ή έσοδο οποιοδήποτε ποσό με την έκδοση μιας τέτοιας απόδειξης , διότι αυτές χρησιμοποιούνται ΜΟΝΟ για την πιστοποίηση της είσπραξης ή της πληρωμής κάποιου παραστατικού Εσόδου ή Εξόδου αντίστοιχα.
Όλα τα παραστατικά Εσόδων είναι Αριθμημένα και εμπεριέχουν είτε σε έντυπη μορφή , είτε με Σφραγίδα τα Φορολογικά Στοιχεία του Σωματείου απαραίτητα. Τα στοιχεία αυτά είναι η Πλήρης Επωνυμία του Σωματείου , η Διεύθυνση του , ο ΑΦΜ και η Δ.Ο.Υ στην οποία ανήκει.
Παράλληλα όλα τα παραστατικά Εξόδων θα πρέπει να εμπεριέχουν τα αντίστοιχα στοιχεία του Προμηθευτή Αγαθών ή του παρέχοντα υπηρεσίες προς το Σωματείο.
5.3 Λογιστική Παρακολούθηση σε Βιβλίο
Με βάση τα προαναφερθέντα θα μπορούσαμε να προμηθευτούμε από το εμπόριο , ένα απλό Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων ή να δημιουργήσουμε σε Ηλεκτρονικό Υπολογιστή ένα Αρχείο excel , με την παρακάτω ενδεικτική(δομείται με βάση τις ανάγκες κάθε Σωματείου) διαγράμμιση σε στήλες. Παράλληλα οι δύο τελευταίες Στήλες αφορούν στο ταμείο , ώστε να παρακολουθείται και Ταμειακή κατάσταση του Σωματείου.
Η τήρηση του Βιβλίου που προτείνουμε βοηθά τη παρακολούθηση κάθε οικονομικής πράξης του Σωματείου. Αν δε , τηρείται με «κλείσιμο» κάθε μήνα ξεχωριστά , η εικόνα για το οικονομικά του Σωματείου θα είναι εύκολα προσβάσιμη και σε απόλυτη τάξη.
ΕΣΟΔΑ
|
ΗΜΕΡ.
ΕΚΔΟΣΗΣ ΠΑΡΑΣ/ΚΟΥ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΑΡΑΣ/ΚΟΥ
|
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΣΟΔΟΥ
|
ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ
|
ΕΠΙΧ/ΣΕΙΣ
|
ΧΟΡΗΓΙΕΣ
|
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
|
ΔΙΑΦΟΡΑ
|
ΕΙΣΠΡΑΞΗ
(ΝΑΙ-ΟΧΙ)
|
ΠΟΣΟ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ΕΞΟΔΑ
|
ΗΜΕΡ.
ΛΗΨΗΣ ΠΑΡΑΣ/ΚΟΥ
|
ΑΡΙΘΜΟΣ
ΠΑΡΑΣ/ΚΟΥ
|
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΞΟΔΟΥ
|
ΕΞΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ
|
ΕΞΟΔΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
|
ΑΜΟΙΒΕΣ
ΔΙΑΦΟΡΩΝ
|
ΑΜΟΙΒΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ
|
ΑΓΟΡΕΣ
ΠΑΓΙΩΝ
|
ΔΙΑΦΟΡΑ
|
ΠΛΗΡΩΜΗ
(ΝΑΙ-ΟΧΙ)
|
ΠΟΣΟ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. Επίκαιρες Πληροφορίες
«Η Λογιστική & Φορολογική παρακολούθηση των
Μη κερδοσκοπικών Νομικών Προσώπων(Σωματείων)»
================================================
3
=================================================
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (Πολιτιστικών, αθλητικών σωματείων, συλλόγων, κλπ)
Posted by arkadiapress on Apr 25, 2013 | 0 comments
Η υποχρέωση υποβολής δηλώσεων για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπάρχει ανεξάρτητα αν τα εισοδήματα τους υπόκεινται ή όχι σε φορολογία.
Οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος (έντυπο Φ-01.012) ανεξάρτητα αν από αυτές προκύπτει υπόλοιπο χρεωστικό, πιστωτικό ή μηδενικό, καθώς και οι αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις αποκλειστικά με χρεωστικό υπόλοιπο, για το οικονομικό έτος 2013, υποβάλλονται υποχρεωτικά μέσω διαδικτύου, στο δικτυακό τόπο της Γ.Γ.Π.Σ. (ΠΟΛ.1045/2013).
Οι πάσης φύσεως τροποποιητικές και συμπληρωματικές δηλώσεις, οι δηλώσεις που υποβάλλονται με επιφύλαξη, καθώς και οι εκπρόθεσμες μηδενικές ή πιστωτικές δηλώσεις, υποβάλλονται υποχρεωτικά στην Δ.Ο.Υ. χειρόγραφα. Επίσης και σε περίπτωση αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας ολοκλήρωσης της υποβολής της δήλωσης ηλεκτρονικά.
Τα έντυπα Ε2 και Ε3 (εφόσον συντρέχει περίπτωση) συμπεριλαμβανομένων και των καταστάσεων φορολογικής αναμόρφωσης, συνυποβάλλονται ηλεκτρονικά, ενώ τα λοιπά δικαιολογητικά δεν συνυποβάλλονται, αλλά φυλάσσονται για τον έλεγχο (ΠΟΛ.1020/11-2-2011).
Όσο αφορά την κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης, τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα υποχρεούνται στην υποβολή μόνο της «Κατάστασης Αποδοθέντων και Οφειλομένων Φόρων Εισοδήματος και έμμεσων Φόρων».
Ειδικά για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται χειρόγραφα, καθώς και για τις περιπτώσεις που δεν υποβάλλεται το έντυπο Ε3, η κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης υποβάλλεται υποχρεωτικά μέσω διαδικτύου, μέσω ξεχωριστού προγράμματος, στο δικτυακό τόπο της Γ.Γ.Π.Σ.
Η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος οικ. έτους 2013 για όλα τα υπόχρεα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της παραγράφου 2 του άρθρου 101 του Κ.Φ.Ε., είναι η 30η Απριλίου 2013 (ΠΟΛ.1045/2013).
Για τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, δεν ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 13 έως 17 του Ν.3296/2004 περί αυτοπεραίωσης, έστω και αν έχουν εισοδήματα από εμπορικές επιχειρήσεις.
============================================
Φορολογικές υποχρεώσεις Σωματείων
FacebookShare to MessengerMessengerShare to LinkedInLinkedInShare to GmailGmailShare to E-mailE-mailShare to PrintFriendlyPrintFriendlyShare to Εκτύπωση
Ο Αστικός Κώδικας με τα άρθρα 78 έως 107 ρυθμίζει ζητήματα περί Σωματείων. Ιδιαίτερα στο άρθρο 78, αναφέρει τον ορισμό του σωματείου ως εξής :
«Ένωση προσώπων που επιδιώκει σκοπό µη κερδοσκοπικό αποκτά προσωπικότητα όταν εγγραφεί σε ειδικό δηµόσιο βιβλίο (σωµατείο) που τηρείται στο πρωτοδικείο της έδρας του. Για να συσταθεί σωµατείο χρειάζονται είκοσι τουλάχιστον πρόσωπα».
Όταν κάποιος αποφασίσει να ασχοληθεί ενεργά ως μέλος σε κάποιο από τα όργανα ενός Σωματείου θα πρέπει να είναι οπλισμένος με τεράστια υπομονή και επιμονή. Επίσης θα πρέπει να ενημερωθεί για το νομικό πλαίσιο λειτουργίας των Σωματείων καθώς και των υποχρεώσεων που έχει αυτό έναντι της Φορολογικής Διοίκησης και των Ασφαλιστικών Οργανισμών. Ωστόσο δεν αρκούν μόνο τα παραπάνω καθώς πρέπει να αντιμετωπίσει την άγνοια και την μη συμμόρφωση των μελών διοίκησης που πολλές φορές ενεργούν μεμονωμένα και όχι συλλογικά ως ομάδα.
Έτσι λοιπόν θα προσπαθήσω να καταγράψω στο παρόν άρθρο τις Φορολογικές υποχρεώσεις που έχουν τα σωματεία, οι σύλλογοι (Αθλητικοί, Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων κ.λπ.), οι ενώσεις προσώπων και ως επί το πλείστον τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα.
1. Λογιστικό Σύστημα -Ρυθμιστικό Πλαίσιο
Ο Ν.4308/2014 που αφορά τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, συναφείς ρυθμίσεις και άλλες διατάξεις, ρυθμίζει το λογιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα πρέπει οι οντότητες να λειτουργούν και να τηρούν τα λογιστικά τους αρχεία (Βιβλία και παραστατικά).
Με την παρ. 2 του άρθρου 1 (πεδίοεφαρμογής) του Ν.4308/2014 καθορίζονται οι οντότητες που υπάγονται στο σύνολο των διατάξεων αυτού του νόμου. Συγκεκριμένα, με την περίπτ. γ’ της παρ. 2 υπόκειται στις ρυθμίσεις του νόμου και κάθε οντότητα που βάσει της φορολογικής ή άλλης νομοθεσίας υποχρεούται στην τήρηση λογιστικών αρχείων.
Η ΠΟΛ.1003/31-12-2014 αναφέρεται ενδεικτικά, ότι στην περίπτ. γ’ της παρ. 2 εντάσσονται οι αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, οι κοινωνίες αστικού δικαίου, οι συνεταιρισμοί, οι δικηγορικές εταιρείες, οι κοινοπραξίες, καθώς και οποιαδήποτε άλλη οντότητα του ιδιωτικού τομέα, που αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ακόμη εντάσσονται τα Ν.Π.Ι.Δ., τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η παρ. 12 του άρθρου 3 (Λογιστικό σύστημα και βασικά λογιστικά αρχεία) αναφέρει:
«Όταν, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις αυτού του νόμου, η οντότητα δεν συντάσσει ισολογισμό, δύναται, αντί του λογιστικού συστήματος της παρ. 10, να χρησιμοποιεί ένα κατάλληλο απλογραφικό λογιστικό σύστημα (βιβλία εσόδων – εξόδων) για την παρακολούθηση των στοιχείων της παρ. 1 του παρόντος άρθρου, τα οποία συμπεριλαμβάνουν:
α) Τα πάσης φύσεως έσοδα διακεκριμένα σε έσοδα από πώληση εμπορευμάτων, από πώληση προϊόντων, από παροχή υπηρεσιών και λοιπά έσοδα.
β) Τα πάσης φύσεως κέρδη.
γ) Τις πάσης φύσεως αγορές περιουσιακών στοιχείων, διακεκριμένα σε αγορές εμπορευμάτων, υλικών (πρώτων ή βοηθητικών υλών), παγίων και αγορές λοιπών περιουσιακών στοιχείων.
δ) Τα πάσης φύσεως έξοδα, διακεκριμένα σε αμοιβές προσωπικού συμπεριλαμβανομένων εισφορών σε ασφαλιστικούς οργανισμούς, αποσβέσεις, έξοδα από τη λήψη λοιπών υπηρεσιών και λοιπά έξοδα.
ε) Τις πάσης φύσεως ζημίες.
στ) Τους πάσης φύσεως φόρους και τέλη, ξεχωριστά κατά είδος».
Με την ΠΟΛ.1003/31-12-2014 δόθηκαν οι απαραίτητες διευκρινίσεις αναφορικά με τα παραπάνω. Στην περίπτ. 3.12.9 αναφέρεται :
«Συνοπτικά, απλογραφικό λογιστικό σύστημα εφαρμόζουν οι πολύ μικρές οντότητες της παρ. 2γ του άρθρου 1 που δεν συντάσσουν ισολογισμό. Ενδεικτικά: (…)
γ) Τα μη κερδοσκοπικά Ν.Π.Ι.Δ. (σωματεία, σύλλογοι, ενώσεις προσώπων κ.λπ.), εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, με κύκλο εργασιών».
Σκόπιμο είναι σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε τι αποκαλείται ως «επιχειρηματική δραστηριότητα» με βάση το άρθρο 21 (Κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα) του Ν.4172/2013: «1. Ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα θεωρείται το σύνολο των εσόδων από τις επιχειρηματικές συναλλαγές μετά την αφαίρεση των επιχειρηματικών δαπανών, των αποσβέσεων και των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις.
Στα έσοδα από τις επιχειρηματικές συναλλαγές περιλαμβάνονται και τα έσοδα από την πώληση των στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης, καθώς και το προϊόν της εκκαθάρισής της, όπως αυτά προκύπτουν στη διάρκεια του φορολογικού έτους.
2. ——————
3. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου ως «επιχειρηματική συναλλαγή» θεωρείται κάθε μεμονωμένη ή συμπτωματική πράξη με την οποία πραγματοποιείται συναλλαγή ή και η συστηματική διενέργεια πράξεων στην οικονομική αγορά με σκοπό την επίτευξη κέρδους. Κάθε τρεις ομοειδείς συναλλαγές που λαμβάνουν χώρα εντός ενός εξαμήνου θεωρούνται συστηματική διενέργεια πράξεων».
Επομένως τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις ρυθμίσεις του Ν.4308/2014 περί λογιστικού συστήματος και λογιστικών αρχείων.
Το λογιστικό σύστημα μιας οντότητας περιλαμβάνει τα διάφορα λογιστικά αρχεία αλλά και τις διαδικασίες και μεθόδους για την καταχώρηση των σχετικών συναλλαγών και γεγονότων, καθώς και για την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Τα λογιστικά αρχεία περιλαμβάνουν τόσο τα τηρούμενα «λογιστικά βιβλία» όσο και τα «λογιστικά στοιχεία» (παραστατικά).
Ως «λογιστικά στοιχεία» (παραστατικά) για σωματεία, συλλόγους, ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, ενδεικτικά απαιτούνται τα παρακάτω:
Πίνακας 1 «ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΣΟΔΩΝ»
Πίνακας 2 «ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΟΔΩΝ»
Στην περίπτωση που τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα δεν αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και οι δαπάνες αφορούν στην επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους τότε δεν υποχρεούνται στην εφαρμογή των διατάξεων των Ε.Λ.Π., αλλά στην τήρηση των βιβλίων όπως προβλέπει ο Αστικός Κώδικας και το καταστατικό τους.
2. Φορολογικές Υποχρεώσεις
2.1. Φορολογία Εισοδήματος βάσει Κ.Φ.Ε Ν.4172/2013
Από την άποψη της Φορολογίας Εισοδήματος, με την ΠΟΛ.1113/2-6-2015 εγκύκλιο διευκρινίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος των πιο πάνω νομικών προσώπων και όσον αφορά στις δαπάνες που αυτά πραγματοποιούν, γίνεται διάκριση ανάλογα με το αν αυτές αφορούν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα ή την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους.
Το μέρος εκείνων των δαπανών που αφορούν σε επιχειρηματική δραστηριότητα εκπίπτει κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος αυτού, με την επιφύλαξη των άρθρων 22 και 23 του Ν.4172/2013. Αντίθετα, δεν εκπίπτουν δαπάνες που αφορούν έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου. Περαιτέρω, σε περίπτωση που υπάρχουν δαπάνες που είναι κοινές, δηλαδή μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία τόσο εισοδήματος υπαγόμενου σε φόρο όσο και εισοδήματος μη υπαγόμενου σε φόρο, τότε οι δαπάνες αυτές επιμερίζονται κατά την αναλογία των αντίστοιχων εσόδων.
Επομένως τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (άρθρο 21 του Ν.4172/2013) κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος των πιο πάνω νομικών προσώπων και όσον αφορά τις δαπάνες που αυτά πραγματοποιούν, γίνεται διάκριση ανάλογα με το αν αυτές αφορούν την δραστηριότητα ή την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους. Εφόσον τηρούν απλογραφικά βιβλία φορολογούνται με συντελεστή 29% με βάση το άρθρο 58 (φορολογικός συντελεστής) του Ν.4172/2013.
2.2. Υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος
Το άρθρο 45 (υποκείμενα του φόρου) του Κ.Φ.Ε. (Ν.4172/2013) αναφέρει :
«Σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται:
α) οι κεφαλαιουχικές εταιρείες που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή,
β) οι προσωπικές εταιρείες που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή,
γ) τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου,
δ) συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών,
ε) κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες, συμμετοχικές ή αφανείς εφόσον ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα,
στ) κοινοπραξίες,
ζ) οι νομικές οντότητες που ορίζονται στο άρθρο 2 του Κ.Φ.Ε. και δεν περιλαμβάνονται σε μια από τις προηγούμενες περιπτώσεις.
Στην περίπτωση των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων που τηρούν απλογραφικά βιβλία εφαρμόζονται αποκλειστικά οι διατάξεις του άρθρου 47 του παρόντος Κώδικα».
Επομένως τα σωματεία, τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, οι ενώσεις προσώπων, συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών, κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες, για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την άσκηση εμπορικής εκμετάλλευσης, δεν απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος, εάν τα εισοδήματα αυτά δεν πραγματοποιήθηκαν κατά την άσκηση της μη κερδοσκοπικής δραστηριότητάς.
Εξαίρεση αποτελούν οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων όπου με την παρ. 5 του άρθρου 68 του Κ.Φ.Ε. (Ν.4172/2013) αναφέρεται :
«5. Οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων που δεν αποκτούν έσοδα υποκείμενα σε φόρο εισοδήματος, αλλά αποκλειστικά και μόνο έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Τα ανωτέρω ισχύουν ανάλογα και για τις άτυπες ενώσεις ιδιοκτητών και ενοίκων πολυκατοικίας, όταν δεν αποκτούν φορολογητέο εισόδημα». (Βλέπε σχετική ΠΟΛ.1120/15-6-2015).
Επομένως απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οι Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων που δεν αποκτούν έσοδα υποκείμενα σε φόρο εισοδήματος, αλλά αποκλειστικά και μόνο έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους (π.χ. από συνδρομές των μελών), τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου.
2.3. Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ)
Τα Ν.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονται από το ΦΠA για έσοδα που πραγματοποιούν από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, όταν τις οργανώνουν για την οικονομική τους ενίσχυση, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις δύο (2) το έτος.
Άρα όταν έχουν την πιο πάνω απαλλαγή, δεν υποχρεούνται σε τήρηση Λογιστικών αρχείων και έκδοση παραστατικών για τις απαλλασσόμενες του ΦΠA εκδηλώσεις.
Με τις διατάξεις της περίπτ. ιη’ της παρ. 1 του άρθρου 22 Ν.2859/2000, ορίζει ότι:
«ιη) η παροχή υπηρεσιών και η παράδοση αγαθών από τα πρόσωπα που αναφέρονται στις περιπτώσεις δ’, θ’, ιβ’, ιδ’, ιε’ και ιστ’ της παραγράφου αυτής, με την ευκαιρία εκδηλώσεων που οργανώνονται από αυτά για την οικονομική τους ενίσχυση».
Δηλαδή απαλλάσσεται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών από νομικά πρόσωπα ή άλλους οργανισμούς ή ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς.
Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.
Γενικά τα έσοδα των σωματείων, συλλόγων, ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, ΔΕΝ υπόκεινται στον ΦΠΑ, με την παραδοχή ότι δεν είναι αποτέλεσμα πράξεων που προέρχονται από εμπορική δραστηριότητα ή παροχή υπηρεσιών και οι πράξεις που διενεργούν εντάσσονται στους σκοπούς τους, όπως αυτοί αναφέρονται στο καταστατικό τους.
Με προϋποθέσεις κάποιες εκδηλώσεις-πράξεις μπορούν να έχουν απαλλαγή από τον ΦΠΑ, με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ..
3. Φορολογικές Υποχρεώσεις βάση Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας
Από την πλευρά του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ.) υπάρχει υποχρέωση λήψης ΑΦΜ και μεταβολής του υπεύθυνου προέδρου.
3.1. Περί υποχρέωσης λήψης ΑΦΜ
Τα Ν.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, πέρα από την νομική υπόσταση, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν, είναι υποχρεωμένα να αποκτήσουν και φορολογική υπόσταση. Η φορολογική υπόσταση αποκτάται από το Ν.Π. με την απόδοση σε αυτό, Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ). Το κράτος, για τον έλεγχο γενικά των οικονομικών συναλλαγών και τη απόδοση άμεσων και έμμεσων φόρων έχει νομοθετήσει την υποχρέωση εγγραφής στο Μητρώο TAXIS, λήψης ΑΦΜ, δήλωσης Μεταβολών κ.λπ. (Ν.4174/2013 άρθρο 3 και 10, Ν.2859/2000, Ν.1642/1986).
Με βάση το άρθρο 10 (εγγραφή στο φορολογικό μητρώο) του Ν.4174 /2013 στην παρ. 1 αναφέρεται:
«1. Κάθε πρόσωπο που πρόκειται να ασκήσει δραστηριότητες επιχειρηματικού περιεχομένου ή να καταστεί υπόχρεο σε καταβολή ή παρακράτηση φόρου, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία ή σε υποβολή οποιασδήποτε δήλωσης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα υποβάλλει δήλωση εγγραφής στο φορολογικό μητρώο κατά τον τρόπο και το χρόνο που ορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα. Με όμοια απόφαση είναι δυνατόν να ορίζονται άλλες κατηγορίες προσώπων, για τις οποίες απαιτείται εγγραφή στο φορολογικό μητρώο».
Με βάση το άρθρο 3 «Ορισμοί» του Ν.4174/2013, στην παρ. 1 αναφέρεται:
«β) ως «πρόσωπο» νοείται: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, καθώς και κάθε είδους νομική οντότητα».
Από τον συνδυασμό τον ανωτέρω διατάξεων του Ν.4174/2013 (άρθρο 3 και 10), προκύπτει η υποχρέωση των σωματείων να έχουν ΑΦΜ. Συνήθως η διαδικασία είναι γνωστή στα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με εξαίρεση τους Συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων που σε πολλές περιπτώσεις αρνούνται να αποκτήσουν ΑΦΜ. Εάν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν έχουν ΑΦΜ θα πρέπει να προσέλθουν στις Δ.Ο.Υ. και να αποκτήσουν, διότι θα έρθουν αντιμέτωποι με μεγάλα πρόστιμα.
3.2. Μεταβολή του υπεύθυνου Προέδρου
Σύμφωνα με την ΠΟΛ.1122/17-8-2016, η διάταξη του Ν.4410/2016 με την οποία τροποποιήθηκε η παρ.4 του άρθρου 10 του Ν.4174/2013 και αφορά την επέκταση του χρόνου ενημέρωσης των φορολογουμένων προς το μητρώο για τις μεταβολές, από 10 ημέρες σε 30 ημέρες, θα καταλαμβάνει και τις περιπτώσεις για τις οποίες, η προθεσμία των δέκα (10) ημερών για την υποβολή της σχετικής δήλωσης μεταβολής, δεν είχε λήξει κατά τις 3-8-2016.
Συνεπώς η προθεσμία των 30 ημερών ισχύει ουσιαστικά και για μεταβολές που είχαν γίνει στο τέλος Ιουλίου (24/7) και είχαν υποχρέωση να δηλωθούν στο μητρώο έως την 3η Αυγούστου 2016 (μέσα σε 10 ημέρες) σύμφωνα με τις διατάξεις όπως ίσχυαν πριν τις αλλαγές του N.4410/2016.
Επομένως κάθε φορά που αλλάζει ο Πρόεδρος σε ένα Σωματείο ή σε κάποιο νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα πρέπει να γίνεται δήλωση μεταβολής στο Μητρώο της Δ.Ο.Υ. εντός 30 ημερών, διαφορετικά υπάρχει πρόστιμο.
Με την παρ. 1 του άρθρου 50 «Αλληλέγγυα ευθύνη» του Κ.Φ.Δ. (Ν.4174 / 2013) αναφέρεται :
«1. Τα πρόσωπα που είναι πρόεδροι, διευθυντές, διαχειριστές, διευθύνοντες σύμβουλοι, εντεταλμένοι στη διοίκηση και εκκαθαριστές των νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων κατά το χρόνο της διάλυσης ή συγχώνευσής τους, ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα για την πληρωμή του φόρου τόκων και προστίμων που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες καθώς και του φόρου που παρακρατείται, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους.
Στα νομικά πρόσωπα που συγχωνεύονται, ευθύνεται αλληλεγγύως μαζί με τα πιο πάνω πρόσωπα, για την πληρωμή των κατά το προηγούμενο εδάφιο οφειλόμενων φόρων του διαλυόμενου νομικού προσώπου και εκείνο που το απορρόφησε ή το νέο νομικό πρόσωπο που συστήθηκε ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους».
Επομένως ο Πρόεδρος ενός Σωματείου ή ενός νομικού προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έχει τις ίδιες ευθύνες με τον Πρόεδρο μίας Α.Ε. ή ενός Ν.Π.Δ.Δ., δηλαδή ευθύνεται προσωπικά και αλληλέγγυα για την πληρωμή του φόρου τόκων και προστίμων που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες καθώς και του φόρου που παρακρατείται, ανεξάρτητα από το χρόνο βεβαίωσής τους.
3.3. Συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών – προμηθευτών. Υποβολή καταστάσεων φορολογικών στοιχείων, για διασταύρωση πληροφοριών
Κάθε νομικό πρόσωπο και νομική οντότητα, κατά την έννοια των διατάξεων των περιπτ. γ’ και δ’ του άρθρου 2 του Ν.4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος) και των περιπτ. γ’ και δ’ του άρθρου 3 τουΝ.4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας), είναι υπόχρεο για τα φορολογικά στοιχεία που σχετίζονται αποκλειστικά με την επαγγελματική εξυπηρέτηση ή την εκπλήρωση του σκοπού των προσώπων αυτών.
Επισημαίνεται ότι, η υποχρέωση αυτή αφορά κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, ανεξάρτητα της κατηγορίας των τηρούμενων βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά) ή της απαλλαγής από αυτά, καθώς και της υπαγωγής ή μη στις διατάξεις του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (υποκείμενοι που διενεργούν φορολογητέες ή απαλλασσόμενες πράξεις με ή χωρίς δικαίωμα έκπτωσης του Φ.Π.Α. εισροών κ.λπ.).
Περιλαμβάνονται, συνεπώς, όλα τα νομικά πρόσωπα και όλες οι νομικές οντότητες, ανεξαρτήτως κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα, όπως Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ο.Ε., Ε.Ε., δημόσιο, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, σωματεία, ιδρύματα, λοιπά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα κ.λπ..
Οι καταστάσεις των περιπτώσεων α’, β’ και γ’ της ΠΟΛ.1022/2014 που αφορούν τα ημερολογιακά έτη 2016 και επόμενα, υποβάλλονται μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου του επομένου έτους από το ημερολογιακό έτος που αφορούν.
Οι καταστάσεις της περίπτωσης δ’ που αφορούν τα ημερολογιακά έτη 2016 και επόμενα, υποβάλλονται μέχρι το τέλος Απριλίου του επομένου έτους από το ημερολογιακό έτος που αφορούν.
Επομένως τα Σωματεία ή νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα υποχρεούται στην υποβολή των Συγκεντρωτικών καταστάσεων πελατών–προμηθευτών ανεξάρτητα της κατηγορίας των τηρούμενων βιβλίων (απλογραφικά ή διπλογραφικά) ή της απαλλαγής από αυτά, καθώς και της υπαγωγής ή μη στις διατάξεις του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (υποκείμενοι που διενεργούν φορολογητέες ή απαλλασσόμενες πράξεις με ή χωρίς δικαίωμα έκπτωσης του Φ.Π.Α. εισροών κ.λπ.).
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από το άρθρο «Φορολογικές και Ασφαλιστικές υποχρεώσεις Σωματείων» του κ. Αντώνη Νασόπουλου που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου του περιοδικού Epsilon7
Απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.